De Crisis- en herstelwet is dit voorjaar van kracht geworden. Tot 1 januari 2014 moet zij allerlei procedures rondom ruimtelijke, infrastructurele projecten versnellen. In het onderstaande bespreek ik enkele kernpunten die grote invloed op de praktijk kunnen hebben.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Toepasselijkheid van de wet en enkele procedurele punten
De wet geldt voor alle besluiten die voor een groot aantal categorieën van projecten en concrete projecten nodig zijn. Dat zijn bijvoorbeeld bepaalde wegenbouwprojecten, woningbouwprojecten en dergelijke, maar ook windmolenprojecten, aanpassingen van bruggen en dergelijke. Alle vergunningen die nodig zijn voor zulke besluiten vallen onder de wet. Denk aan bouwvergunningen en projectbesluiten, maar bijvoorbeeld ook kapvergunningen, besluiten tot vaststelling van hogere geluidswaarden enzovoorts. Voor al die besluiten moet de wet versnelling bieden.
Versnelling gaat onder meer als volgt. Het komt voor dat lagere overheden, zoals gemeenten, besluiten van hogere overheden via de rechter willen tegenhouden. De wetgever vindt dat ongewenst. Daarom sluit de wet het beroep van de lagere overheden tegen besluiten van de centrale overheid op basis van de wet bijna steeds uit. Het spreekt voor zich dat op die manier de kans op beroepsprocedures wordt verkleind.
De wet legt de rechter de verplichting op om zaken “versneld te behandelen”. Dat betekent dat besluiten die onder deze wet vallen, voorrang krijgen boven andere beroepen. De rechter moet een beroepszaak in een half jaar afdoen. Dat lijkt nog steeds lang, maar kan toch krap worden wanneer nog deskundigenrapporten opgevraagd moeten worden. Bovendien moeten beroepen meteen binnen de beroepstermijn volledig met beroepsgronden worden ingediend. Voor de rechtspraktijk is het dus van groot belang om de gaten te houden dat het aanvullen van beroepsgronden na de beroepstermijn niet meer is toegestaan.
Opvallend is verder het zogeheten relativiteitsbeginsel. De bedoeling is om te voorkomen dat mensen zich in procedures beroepen op normen, die hun belangen eigenlijk niet dienen. De wetgever vindt het ongewenst als mensen procedures projecten proberen tegen te houden of te vertragen met argumenten waarmee zij zelf inhoudelijk niets kunnen opschieten. Het meest bekende voorbeeld is dat van bewoners van een villawijk tegen de komst van een woonwagencentrum. Zij stellen dat de woonwagenbewoners te veel hinder zullen ondervinden van een nabij gelegen spoorlijn. Het spreekt voor zich dat de bewoners van de villawijk er zelf geen last van hebben, als in het centrum teveel geluidhinder zou optreden. Met de nieuwe bepaling mogen bewoners van de villawijk geen beroep meer doen op eventuele overlast voor het centrum zelf. Ook actiegroepen, zoals milieuorganisaties, worden aan banden gelegd.
Projectuitvoeringsbesluit
De wet kent een aantal bijzondere, tijdelijke voorzieningen. Een belangrijke is het projectuitvoeringsbesluit. Dat kan ingezet worden bij woningbouwprojecten van minimaal 12 tot maximaal 1500 of 2000 woningen, en ook bij andere projecten van maatschappelijk belang. Die andere projecten zijn: onderwijsgebouwen, ziekenhuizen en verpleegtehuizen, verzorgingshuizen en dergelijke. Het projectuitvoeringsbesluit vervangt alle andere besluiten die normaliter voor de verwezenlijking van een project nodig zijn, zoals de bouwvergunning, aanlegvergunning, ontheffing, milieuvergunning, en keurvergunning. De gemeenteraad neemt zo’n besluit in zijn geheel, ook voor de onderdelen die normaliter tot de bevoegdheid van andere overheden behoren, zoals het waterschap bij de keurvergunning.
Slot
De Crisis- en herstelwet is gericht op het versnellen van termijnen en het wegnemen van juridische blokkades voor de (bouw)praktijk. Het is nu aan de praktijk om de nieuwe kansen te gaan benutten!
mr. Gerrit van der Veen, AKD Advocaten & Notarissen