Drones zijn ‘hot’. Civiel gebruik neemt hand over hand toe: van speelgoed voor mannen op leeftijd tot vliegende landbouwmachines voor de agriculturele sector en alle gebruiksvormen die daar tussenin zitten. De Europese Commissie ziet in een recente Mededeling over de toekomst van de drone veelbelovende toepassingen c.q. markten in de Europese luchtvaart. Op korte termijn gaat het daarbij om infrastructuurtoezicht en fotografie en op langere termijn om het vervoer van goederen en uiteindelijk zelfs personen. Drones ontsnappen dan ook niet langer aan het oog van de (nationale) wetgever. En evenmin aan het oog van de Europese wetgever.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
De regulering van drones
De regulering van drones is geen sinecure. Het is een vooralsnog redelijk onontgonnen domein waarin het best lastig zal zijn om sluitende wetgeving te maken met dwingende en handhaafbare gedragsregels en aansprakelijkheidsnormen. Duidelijke productnormen en heldere verkeersregels zijn hoe dan ook noodzakelijk. Daarnaast kan gedacht worden aan regels omtrent de omgang met informatie die een drone verzamelt (denk in dit kader aan artikel 8 EVRM en artikel 7 van het Handvest van de grondrechten voor de EU – Eerbiediging van het privé-leven en het familie- en gezinsleven; en aan artikel 8 van het Handvest – Bescherming van persoonsgegevens). Ook secundaire EU-regelgeving kan daarbij overigens een rol spelen, zoals Data Protection Richtlijn 95/46/EG.
Europese bemoeienis
Om het voorland te schetsen van de Europese bemoeienis: de Europese Commissie heeft een indicatie gegeven van de EU-instituties en agentschappen die in de toekomst betrokkenheid zullen krijgen bij regelgeving en bijbehorende inspanningen op het gebied van onderzoek en ontwikkeling omtrent drones. Zo zijn daar het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (het EASA), de Europese Organisatie voor
Burgerluchtvaartapparatuur (EUROCAE), Eurocontrol, de Joint Authorities for Rulemaking on Unmanned Systems (JARUS – een grote internationale groep van luchtvaartautoriteiten), de Gemeenschappelijke Onderneming SESAR, het Europees Defensieagentschap (EDA) en het Europees Ruimteagentschap.
Reden voor optreden van de EU
Lidstaten van de EU zijn zelf reeds begonnen met het uitvaardigen van regelgeving, maar er valt veel te zeggen voor de uitvaardiging van regels in Europees verband: bewegingen in het luchtruim zijn al snel grensoverschrijdend, en de EU interne markt en het Europese vrij verkeer nopen sowieso tot het gelijktrekken van voorschriften. Veiligheidsnormen en gevalideerde technologieën vereisen lidstaatoverschrijdende standaarden.
De regulering van drones zal daarmee op het ’to do’-lijstje staan van de Nederlandse regering als agendapunt voor haar voorzitterschap van de Europese Unie in 2016.
Samenwerking binnen Europa: de Verklaring van Riga
Op 6 maart 2015 heeft de ‘European aviation community’ een verklaring gepubliceerd (‘Declaration of Riga‘) waarin zij uiteenzet hoe een dronemarkt ontwikkeld zou moeten worden binnen Europa. De verklaring is tot stand gekomen onder voorzitterschap van Eurocommissaris Violeta Bulc (transport en vervoer) en wordt gezien als een belangrijke stap richting regulering. De ‘European aviation community’ vormt overigens een overleg tussen afgevaardigden van het voorzitterschap van de EU, de Europese Commissie, civiele luchtvaartorganisaties van de lidstaten, databeschermingsautoriteiten, en de luchtvaartindustrie en – dienstverlening.
De verklaring bevat onder meer de volgende uitgangspunten:
1. Drones moeten gezien worden als een nieuw soort vliegtuigen. Voor elke categorie moeten er simpele en in de praktijk toepasbare veiligheidscriteria komen;
2. Er moet snel Europese regelgeving komen aangaande het professioneel gebruik van drones. Eind 2015 moet er een concept framework klaarliggen;
3. Er moeten technologieën en standaarden ontwikkeld worden waardoor drones volwaardig kunnen integreren in het Europese luchtverkeer;
4. Publieke acceptatie van drones is essentieel voor de verdere ontwikkeling van dronetoepassingen. Hiertoe moet eerst de privacy en veiligheid gewaarborgd worden;
5. De operator van een drone is verantwoordelijk voor het veilig gebruik hiervan. In het geval van een ongeluk moet duidelijk zijn wie de drone bestuurde.
Tot slot
Het is de verwachting dat (pas) in 2016, dan wel 2017, nieuwe Europese regelgeving aangaande drones daadwerkelijk het licht zal zien. Europa is in ieder geval op weg.
mr. Joost Houdijk, AKD