Minister Hirsch Ballin van Justitie wil op korte termijn het toezicht op rechtspersonen aanscherpen. Op 11 mei 2010 is het wetsvoorstel Wijziging van onder meer Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en de Wet documentatie vennootschappen in verband met het vervallen van de verklaring van geen bezwaar en het verbeteren en uitbreiden van de controle op rechtspersonen met het oog op de voorkoming en bestrijding van misbruik van rechtspersonen aan de Tweede Kamer gezonden. In een recente brief van Hirsch Ballin aan de Autoriteit Financiële Markten (AFM), Kamers van Koophandel, Belastingdienst, De Nederlandsche Bank en notarissen kondigt Hirsch Ballin aan dat hij het nieuwe toezicht al per 2010 wil invoeren.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Het bestuur van bedrijven komt alsdan onder “doorlopend en repressief” toezicht te staan. Nu ligt het accent nog op preventief toezicht, maar Hirsch Ballin wil de top van ondernemingen voortdurend volgen om fraude beter te kunnen bestrijden. Het doorlopende toezicht komt in de plaats van de huidige praktijk, waarin de oprichter van een onderneming vóór oprichting verplicht een verklaring van geen bezwaar moet aanvragen bij het Ministerie van Justitie. De controle vooraf blijkt onvoldoende te werken, zodat criminaliteit niet goed genoeg kan worden aangepakt. Bovendien worden de vennootschappen op een later moment niet meer doorgelicht.
Hirsch Ballin heeft ter vervanging van het oude systeem van preventief toezicht een systeem van doorlopende controle van rechtspersonen geïntroduceerd. In de nieuwe opzet worden vennootschappen, en ook stichtingen, na bestuurswisselingen steeds opnieuw door Justitie onder de loep genomen. Aan de hand van risicoprofielen zal de overheid nagaan of er een verhoogd risico bestaat op criminele activiteiten. In dat geval volgt een risicomelding die aan verschillende handhavers wordt verstrekt, zoals het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, DNB, AFM en de FIOD/ECD. Zij kunnen op grond van hun eigen verantwoordelijkheid nader (strafrechtelijk) onderzoek instellen of preventief actie ondernemen.
De dienst Justis van het ministerie van Justitie verwerkt en analyseert de gegevens over de bedrijven en stelt zo nodig een risicomelding op. Bij die analyses maakt Justis zoveel mogelijk gebruik van elektronische informatie in het handelsregister, de gemeentelijke basisadministratie, het Centraal Insolventie Register en de Justitiële Informatiedienst. Ook kunnen de Belastingdienst, het Kadaster en het UWV belangrijke informatie leveren die met elkaar in verband kan worden gebracht. De overheid kan op deze manier sneller en gemakkelijker werken om fraude in een vroeg stadium te ontdekken.
Verder wordt de controle van rechtspersonen uitgebreid van naamloze- en besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid tot coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen, verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid, stichtingen, Europese naamloze vennootschappen, Europese coöperatieve vennootschappen en Europese economische samenwerkingsverbanden, die volgens hun statuten hun zetel in Nederland hebben. Ook worden ondernemingen die toebehoren aan een buitenlandse rechtspersoon die een hoofd- of nevenvestiging heeft in Nederland of in Nederland wordt vertegenwoordigd door een gevolmachtigde handelsagent onder de reikwijdte van de screening gebracht. Dit betekent een forse uitbreiding van de rechtspersonen die onder het toezicht vallen.
Het voorkomen en bestrijden van misbruik van rechtspersonen sluit aan bij het door het kabinet ingezette project ‘Veiligheid begint bij Voorkomen’, waarbij versterking van de aanpak van financieel-economische criminaliteit één van de pijlers is. Het kabinet wil voorkomen dat bedrijven zwart geld witwassen of terrorisme financieren.
De Gecombineerde Commissie Vennootschapsrecht van de Nederlandse Orde van Advocaten en de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie heeft in juni van dit jaar al een overwegend positief advies gegeven aan de Tweede Kamer over dit voorstel.
mr. Nina Meuwese, BANNING Advocaten
