“Mes in banen met subsidiegeld” (de Telegraaf, 30 augustus 2011), “200 miljoen bezuinigingen op cultuur” (Volkskrant, 10 juni 2011), “Cultuursector pleit tegen bezuinigingen” (Het Parool, 11 februari 2011).
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
De kranten staan er bol van. De overheid gaat de komende periode fors bezuinigingen op subsidies. Ook instellingen, zoals bibliotheken en musea, die al jarenlang achtereen door de overheid worden gesubsidieerd, zullen niet worden gespaard. Maar kan de overheid dat zo maar doen? Mag zij de jarenlange subsidieverstrekking aan deze instellingen gladweg stopzetten of drastisch verminderen?
Het antwoord laat zich vinden in artikel 4:51 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Met dit artikel kan de overheid de subsidiekraan ook bij subsidieringen die langer dan 3 achtereenvol-gende jaren plaatshebben gewoon dichtdraaien. Dat mag zij alleen niet rauwelijks doen. De wetgever vindt dat de subsidieontvanger voldoende tijd moet krijgen om maatregelen te kunnen nemen om de gevolgen van de beëindiging of vermindering van de subsidie op een behoorlijke manier op te vangen. De beëindiging of vermindering moet dus op tijd worden aangekondigd. Tussen de aankondiging en het daadwerkelijk weigeren van de nieuwe subsidieaanvraag moet een redelijke termijn zitten.
Wanneer is een termijn redelijk? Dat zal van diverse factoren afhangen. Een belangrijke factor is of een instelling werknemers in dienst heeft. De instelling moet voldoende tijd hebben om haar werknemers te kunnen ontslaan. Ook de afhankelijkheid van de subsidieontvanger speelt een rol. Des te groter de afhankelijkheid van subsidiegelden, des te meer tijd nodig is om de gevolgen van de beëindiging of vermindering in goede banen te leiden. Opmerkelijk is dat de duur van de subsidierelatie geen rol speelt. De enkele omstandigheid dat een instelling bijvoorbeeld al 75 jaar lang wordt gesubsidieerd, weegt niet mee in de beoordeling of de gegeven termijn redelijk is. Een standaard redelijke termijn bestaat dus niet. Daarentegen blijkt in de praktijk dat een termijn van 5 maanden veelal redelijk kan worden geacht.
De redelijke termijn begint te lopen direct na de aankondiging van de overheid dat een nieuwe subsidieaanvraag niet zal worden gehonoreerd. Deze aankondiging is een besluit in de zin van de Awb, waartegen bezwaar en beroep openstaat. Van die mogelijkheid zal gebruik moeten worden gemaakt. Wordt er tegen het aankondigingsbesluit geen, of niet tijdig bezwaar gemaakt (bezwaar moet binnen zes weken na de aankondiging worden ingediend), dan verkrijgt de inhoud van dat besluit formele rechtskracht. Het gevolg hiervan is dat de definitieve weigering niet meer inhoudelijk kan worden bestreden. Het is dus belangrijk altijd bezwaar tegen de aankondiging te maken, ook als daarin een aanduiding “besluit” of een vingerwijzing naar de mogelijkheden van bezwaar ontbreken. Het is in dat geval beter het zekere dan het onzekere te nemen.
mr. Claudia Koenen, Wieringa Advocaten Amsterdam