De Hoge Raad heeft beslist dat een gemeente geen leges mag heffen voor het verstrekken van een identiteitskaart.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Een inwoner van de gemeente Heythuysen, inmiddels de gemeente Leudal, heeft op juli 2004 bij de gemeente een rijbewijs en een identiteitskaart aangevraagd. Voor het in behandeling nemen van zijn aanvraag heeft de gemeente hem leges in rekening gebracht. Hiertegen heeft hij bezwaar gemaakt bij de heffingsambtenaar van de gemeente. Die verklaart zijn bezwaar ongegrond.
Procedure bij rechtbank en gerechtshof
De belanghebbende stelt beroep in bij de rechtbank Roermond, die zijn beroep ongegrond verklaart. Volgens de rechtbank dienen de aanvraag van een rijbewijs en een identiteitskaart (ook) een individueel belang (LJN BO4345).
Het gerechtshof in Den Bosch verklaart het hoger beroep daartegen van de belanghebbende gegrond voor wat betreft de leges voor de aanvraag van een identiteitskaart. Volgens het hof is met de invoering van de algemene identificatieplicht bij de Wet op de uitgebreide identificatieplicht van 24 juni 2004 het publieke belang bij het bezit van een Nederlandse identiteitskaart zozeer gaan overheersen dat het individuele belang van ondergeschikte betekenis is (LJN BN9659).
Procedure bij de Hoge Raad
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente heeft bij de Hoge Raad beroep in cassatie ingesteld.
De advocaat-generaal C.W.M. van Ballegooijen heeft op 4 mei 2011 de Hoge Raad geadviseerd om de uitspraak van het hof te vernietigen.
Uitspraak van de Hoge Raad
De Hoge Raad stelt voorop dat een gemeente volgens vaste jurisprudentie alleen leges mag heffen als zij een dienst verricht die in overheersende mate een individualiseerbaar belang dient.
Volgens de Wet op de uitgebreide identificatieplicht is iedereen die in Nederland verblijft sinds 2005 verplicht een geldig identiteitsbewijs te dragen en op verzoek te tonen. Die algemene draag- en toonplicht dient uitsluitend een algemeen belang. Aan deze identificatieplicht kan worden voldaan met een paspoort, een rijbewijs of een identiteitskaart. Een rijbewijs is vereist om een motorrijtuig te mogen besturen; en een paspoort is een mondiaal erkend reisdocument. Voor deze beide identificatiebewijzen geldt daarom dat zij vooral ook een individualiseerbaar belang dienen. Aanvragers kiezer er zelf voor om een motorrijtuig te besturen of te reizen. Daarvoor mag een gemeente dus leges heffen.
Om te voldoen aan de algemene draag- en toonplicht van een identiteitsbewijs ligt de aanvraag van een identiteitskaart het meest voor de hand. Voor velen is dat de enige reden om zo’n kaart aan te vragen. Weliswaar kan de kaart ook in beperkte mate dienen als reisdocument, maar of de kaart ook daarvoor gebruikt zal worden, is bij het aanvragen van die kaart niet objectief vast te stellen. Daarom kan niet worden gezegd dat het aanvragen van een identiteitskaart in overheersende mate verband houdt met een individualiseerbaar belang. Dat betekent dat gemeenten voor het verstrekken van een identiteitskaart geen leges mogen heffen.