Partijen in de bouw komen vaak overeen om geschillen niet te laten beslechten door de burgerlijke rechter, maar door arbitrage. Het bekendste arbitrage-instituut voor de bouw is de Raad van Arbitrage voor de Bouw (hierna: Raad van Arbitrage). Deze onafhankelijke stichting beslecht sinds 1907 geschillen op het gebied van de bouw. Een procedure bij de Raad van Arbitrage is efficiënt, arbiters en haar secretarissen beschikken over de nodige bouwkundige kennis en de rechtspraak van de Raad van Arbitrage is van hoge kwaliteit. Maar ook arbiters maken wel eens fouten, variërend van simpele schrijffouten en rekenfouten tot vonnissen waarin arbiters een geschilpunt onbehandeld hebben gelaten. Sommige fouten kunnen gelukkig weer worden rechtgezet, aan andere zijn partijen jammer genoeg gewoon gebonden, hoe onbegrijpelijk het oordeel van de arbiters soms ook is.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Kennelijke schrijffout of rekenfout
Een kennelijke schrijffout of rekenfout in een vonnis kan vaak relatief eenvoudig weer worden rechtgezet. Partijen kunnen het scheidsgerecht schriftelijk verzoeken een kennelijke schrijffout of rekenfout in een vonnis te herstellen. Op dezelfde manier kunnen partijen het scheidsgerecht verzoeken om fouten in of het ontbreken van de persoonsgegevens van de arbiters, de persoonsgegevens van partijen, de dagtekening van de uitspraak en de plaats van de uitspraak te verbeteren. Het initiatief tot herstel en/of verbetering hoeft niet per se bij partijen vandaan te komen; ook het scheidsgerecht kan uit eigen beweging tot herstel en/of verbetering overgaan.
Geschilpunt is onbehandeld gebleven
Als het scheidsgerecht een geschilpunt onbehandeld heeft gelaten waar zij wel over had moeten oordelen, dan dient daar in beginsel hoger beroep tegen te worden ingesteld. Als er geen hoger beroep tegen het vonnis openstaat, dan kan een partij het scheidsgerecht verzoeken om een aanvullend vonnis te wijzen. Een oorzaak van het onbehandeld laten van een geschilpunt zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat een groot aantal vorderingen wordt ingesteld en het scheidsgerecht een of meerdere vorderingen uit het oog verliest en daarover geen beslissing (en soms zelfs geen motivering) in het vonnis opneemt. Heeft het scheidsgerecht een aanvullend vonnis gewezen en heeft zij dan nog niet over alle geschilpunten geoordeeld of heeft zij een verzoek tot een aanvullend vonnis afgewezen, dan kan een partij de “gewone” rechter verzoeken om het arbitrale vonnis te vernietigen.
Vernietiging door de gewone rechter
Ook op andere gronden kan de gewone rechter het arbitrale vonnis vernietigen; als een geldige overeenkomst tot arbitrage ontbreekt, als het scheidsgerecht in strijd met de daarvoor geldende regelen is samengesteld, als het scheidsgerecht zich niet aan de opdracht heeft gehouden of als het vonnis of de wijze waarop dit tot stand is gekomen strijdt met de openbare orde of de goede zeden. Voor de eerste twee gronden geldt wel dat de partij die hier bij de gewone rechter een beroep op doet, hier ook (tijdig) bij het scheidsgerecht een beroep op moet hebben gedaan. Van de derde grond is bijvoorbeeld sprake als het scheidsgerecht zich niet heeft gehouden aan de wettelijke en overeengekomen procedureregels of de grenzen van de rechtsstrijd (het scheidsgerecht mag niet meer en/of anders toewijzen dan gevorderd of nalaten te beslissen over één of meer zaken). Van de vierde grond is sprake als het vonnis in strijd is met bepaalde fundamentele rechtsbeginselen, als bij het tot stand komen van het vonnis geen hoor en wederhoor is toegepast of als arbiters niet onpartijdig en onafhankelijk zijn geweest.
Herroeping door de gewone rechter
Tot slot kan een partij zich tot de gewone rechter wenden en deze verzoeken om het arbitrale vonnis te herroepen als na de uitspraak blijkt dat er sprake is van bedrog en/of valse stukken, of een partij na de uitspraak belangrijke stukken in handen krijgt die door toedoen van de wederpartij zijn achtergehouden.
Conclusie
Is sprake van een fout terwijl geen hoger beroep openstaat, noch herstel, verbetering of aanvulling door het scheidsgerecht, of vernietiging of herroeping door de gewone rechter mogelijk is, dan zijn partijen – jammer maar helaas – gewoon aan de uitspraak gebonden. Wellicht is het een troostende gedachte dat partijen hier ook bij de gewone rechter tegenaan kunnen lopen.
mr. Wilrik Karreman, Van Benthem & Keulen N.V.
