De privaatrechtelijke rechtspersoon Instituut voor Dierhouderij en Diergezondheid B.V. (ID-Lelystad) heeft onderzoek verricht naar een uitbraak van mond- en klauwzweer in 2001. Documenten die zich bij bedrijf bevinden komen aan de orde in het kader van een Wob-verzoek aan het ministerie van LNV dat was gericht op documenten over deze uitbraak van MKZ.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
De minister van LNV wijst het Wob-verzoek af en motiveert dat voor een aantal documenten met de stelling dat die berusten bij Centraal Veterinair Instituut (CVI), de rechtsopvolger van ID-Lelystad, die als een private partij die niet onder zijn verantwoordelijkheid valt. Dat lijkt een houdbare motivering, omdat de Afdeling bestuursrechtspraak in een tweetal eerdere uitspraken in 2003 en 2004 nog oordeelde dat ID-Lelystad niet een onder verantwoordelijkheid van de minister aan te merken instelling, dienst of bedrijf was. Ook in die zaken ging het om documenten over de MKZ-crisis. De Afdeling bestuursrechtspraak had in 2002 overigens ook al geoordeeld dat ID-Lelystad niet als een bestuursorgaan kon worden aangemerkt.
Deze afwijzing van de minister houdt geen stand bij de rechtbank die tot het oordeel komt dat het CVI als rechtsopvolger van ID-Lelystad wel degelijk werkzaam is onder verantwoordelijkheid van de minister, omdat deze dienst zich – kort gezegd – bij zijn werkzaamheden uiteindelijk diende te richten naar opdrachten van de minister.
De staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie hier als opvolger van de minister van LNV tegen in hoger beroep en dat faalt. De Afdeling bestuursrechtspraak komt namelijk tot een ander oordeel dan in de uitspraken uit 2003 en 2004. Voor zover sprake is van wettelijke en dienstverlenende taken op het gebied van mond- en klauwzweer oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak dat de minister destijds overwegende invloed heeft uitgeoefend op ID-Lelystad en dat de staatssecretaris in zoverre overwegende invloed uitoefent op diens rechtsopvolger, het CVI. Bij dit oordeel speelt een overeenkomst tussen de minister en de stichting DLO (waaraan ID-Lelystad een organisatorische band had) een belangrijke rol. Dat het CVI dan wel ID-Lelystad bij de uitvoering van onderzoekstaken overwegend een adviesrol had sluit volgens de Afdeling bestuursrechtspraak een overwegende invloed niet uit.
Een ander interessant punt is dat degene die het Wob-verzoek deed erin slaagde te bewijzen dat documenten, waarvan de minister het bestaan had ontkend, wel degelijk onder de minister berusten. In de meeste zaken volstaat een ontkenning van het bestuursorgaan, omdat het voor de verzoeker vrijwel onmogelijk is tegen het woord van het bestuursorgaan in te bewijzen dat documenten daar wel berusten. Hier achtten de rechtbank en de Afdeling bestuursrechtspraak het niet geloofwaardig dat een bepaald document met blad nr. 2 begon, terwijl alle overige gelijksoortige documenten een blad nr. 1 kennen.
Uit deze uitspraak volgt dat een bedrijf of instelling gedeeltelijk onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan kan vallen en dat de bestuursrechter bereid is de vraag of daarvan sprake is kritisch te onderzoeken. Wob-verzoeken bij instellingen die voorheen door de bestuursrechter als “niet onder verantwoordelijkheid van” waren aangemerkt hoeven dus niet bij voorbaat kansloos te zijn. Verder lijkt de bestuursrechter toch iets kritischer dan voorheen te kijken naar de claim van een bestuursorgaan dat een bepaald document niet bestaat.
mr. Sjoerd van den Ende, Kennedy Van der Laan
