In een uitspraak van 25 juli jl. heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: ‘de Afdeling’) geoordeeld dat de Kroon het besluit van de gemeenteraad van Westland inzake de zondagopenstelling van winkels in die gemeente terecht heeft vernietigd.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Enkele uitzonderingen op het verbod op zondagopenstelling
Op grond van de Winkeltijdenwet is het voor winkels verboden om op zondag open te zijn. Op dit verbod bestaat een aantal uitzonderingen, zoals bijvoorbeeld:
Een aantal categorieën van winkels is uitgezonderd van het verbod, zoals winkels op stations en grote luchthavens;
– De gemeenteraad kan bij verordening aan het college van burgemeester en wethouders de bevoegdheid verlenen ontheffing te verlenen van het verbod voor winkels waar uitsluitend of hoofdzakelijk eet- en drinkwaren worden verkocht (in de praktijk: supermarkten). Het aantal ontheffingen kan ten hoogste één winkel per 15.000 inwoners van de gemeente zijn of, indien het inwonersaantal lager is dan 15.000, één winkel.
– De gemeenteraad kan ten hoogste twaalf ‘koopzondagen’ per jaar toestaan. Op deze zondagen mogen de winkels in die gemeente wel geopend zijn.
– Op grond van de ’toerismebepaling’ uit de Winkeltijdenwet kan de gemeenteraad vrijstelling verlenen van het verbod op zondagopenstelling voor (een deel van) de gemeente.
Om misbruik van deze laatste bepaling te voorkomen, is deze vanaf 1 januari 2011 aangescherpt: er moet sprake zijn van substantieel toerisme voordat vrijstelling kan worden verleend. Bovendien moet de toeristische aantrekkingskracht van de gemeente (nagenoeg) geheel liggen buiten de verkoopactiviteiten die met de vrijstelling mogelijk worden gemaakt. Gemeenten moeten bovendien verschillende belangen zorgvuldig bij hun beoordeling betrekken, waaronder de zondagsrust en de leefbaarheid.
Géén toeristische aantrekkingskracht
In de zaak die leidde tot bovengenoemde uitspraak, had de gemeenteraad van de gemeente Westland in de plaatselijke winkeltijdenverordening vastgelegd dat in verband met de toeristische aantrekkingskracht van de gehele gemeente alle winkels op zon- en feestdagen geopend mochten zijn. Dit besluit is vernietigd bij koninklijk besluit van 25 maart 2011 en wel omdat de gemeente Westland geen autonome toeristische aantrekkingskracht zou hebben.
Tegen dit koninklijk besluit is de gemeenteraad van de gemeente Westland in beroep gegaan bij de Afdeling. De Afdeling oordeelde dat de gemeente Westland weliswaar een bepaalde ambitie heeft op het gebied van toerisme, maar dat zij nog niet daadwerkelijk een autonome aantrekkingskracht heeft (ABRvS 25 juli 2012, LJN BX2613).
Verbod op zondagopenstelling niet in strijd met de Dienstenrichtlijn
De gemeenteraad heeft in beroep verder betoogd dat het verbod op zondagsopenstelling in strijd zou zijn met de Europese Dienstenrichtlijn. De Afdeling oordeelde echter dat de Winkeltijdenwet geen betrekking heeft op diensten en geen vestigingsvoorwaarden van ondernemers regelt.
De Winkeltijdenwet en de winkeltijdenverordening van de gemeente Westland vallen daarom onder de verdragsbepalingen die zien op het vrije verkeer van goederen en niet op het vrije verkeer van diensten. De Dienstenrichtlijn is dus niet van toepassing, waarmee van strijd met deze richtlijn geen sprake kan zijn. Het beroep van de gemeente was daarmee ongegrond.
Politieke bemoeienis
Saillant detail is dat de fracties uit de gemeenteraad van de gemeente Westland die het niet eens waren met de zondagopeningstelling verzocht hadden om vernietiging van de winkeltijdenverordening.
Met het oog op de verkiezingen van 12 september a.s., houdt ook de landelijke politiek zich bezig met de kwestie van de zondagopenstelling. Zo is in het programma van de VVD te lezen dat ondernemers zelf zouden moeten bepalen of zij op zondag open zijn. Ook de PvdA en D66 willen de mogelijkheid tot zondagopenstelling verruimen, de partijen vinden beiden dat het aan gemeenten zelf moet worden overgelaten om hierover te besluiten. Het CDA streeft naar een maximum van twaalf koopzondagen per gemeente en de SGP en de ChristenUnie prefereren de zondagsrust boven een koopzondag. Volgens hen kan niemand gedwongen worden om op zondag de winkel open te hebben of te werken.
Vooralsnog biedt de Winkeltijdenwet diverse mogelijkheden om voor zondagopenstelling in aanmerking te komen. Geïnteresseerde gemeenten of winkeliers moeten voor een geslaagd beroep op de (uitzonderings-) mogelijkheden wel de structuur van de wet en de plaatselijke winkeltijdenverordening doorzien
[url]mr. Willemijn Oudenaarden[/url][url], Van Benthem & Keulen N.V.[/url][/url]
