Commissie-Samson stuurt 42 misbruikzaken naar justitie

Er zijn 42 gevallen van seksueel misbruik in de jeugdzorg overgedragen aan het Openbaar Ministerie.

Dat meldt de Commissie-Samson, die het misbruik heeft onderzocht en maandag de resultaten presenteert.
De commissie stelt vast dat de sector en overheid eerst geen notie hadden van de gevolgen van het het misbruik.

Later was er een gebrek aan durf en professionaliteit om de zaken aan te pakken. Werkers in de jeugdzorg signaleren ook nog geen 2 procent van de gevallen.
In de opleidingen ontbreekt het onderwerp seksuele ontwikkeling en afwijkend gedrag. Eenmaal aan het werk is er geen tijd voor de kwestie ingeruimd.

Omdat er zoveel en volgens de commissie soms te veel instanties en functionarissen zijn, voelt niemand zich verantwoordelijk en neemt niemand de regie in de afhandeling van (vermoedens) seksueel misbruik.

Twee soorten
Volgens de commissie zijn er twee soorten misbruikers naar voren gekomen. Ten eerste zijn er leeftijdsgenoten die kinderen in de pleeg- of jeugdzorg misbruiken. Zij vormen meer dan de helft van de daders.
Het gaat dan vaak om kinderen van een jaar of 15 die in dezelfde omstandigheden zitten en dezelfde soort problemen hadden. Ook komt het af en toe voor dat een pleegbroer een kind misbruikt. Veelal kampen deze kinderen met een ontwikkelingsachterstand.

Daarnaast zijn er volwassen daders, die volgens de commissie meestal meer dan gemiddeld intelligent zijn en niet eerder werden veroordeeld voor een zedenmisdrijf. Ook is bij deze plegers, gemiddeld 37 jaar, zelden sprake van pedofilie, aldus het onderzoek.

Opportunistisch
Het misbruik is meestal van opportunistische aard; de gelegenheid maakt de dief, stelt de commissie. Door deze kenmerken is het moeilijk om vooraf te screenen en eventueel misbruik te voorkomen.
Een ‘niet onaanzienlijk deel’ van de daders is vrouw. Meisjes zijn vaker het slachtoffer dan jongens.
De commissie-Samson vindt dat er nog veel meer (wetenschappelijk) onderzoek nodig is.

Niet alleen naar misbruik, maar onder meer ook naar de ‘mechanismen’ die maken dat werkers in de jeugdzorg of pleegouders komen tot seksueel misbruik.
De commissie vindt ook dat de screening van professionals en pleegouders beter moet.

Excuses
Jeugdzorg Nederland heeft excuses aangeboden aan de slachtoffers van het misbruik dat zich bij jeugdzorginstellingen heeft voorgedaan.
“Elk kind dat dat is overkomen bied ik hierbij namens de jeugdzorg mijn excuses aan”, zegt bestuurder Ans van de Maat in reactie op het onderzoek van de commissie-Samson.

Rouvoet
Oud-vicepremier André Rouvoet gaat in opdracht van Jeugdzorg Nederland een onafhankelijke commissie leiden die moet onderzoeken hoe seksueel misbruik in de jeugdzorg kan worden voorkomen.
Het team van Rouvoet, die minister voor Jeugd en Gezin is geweest, moet maatregelen opstellen die misbruik bij jeugdzorginstellingen moet verhinderen. Hij moet ook zorgen dat die regels ingevoerd worden en zal toezien op de implementatie van de aanbevelingen van de commissie-Samson.

Langdurig investeren
We kunnen niet meer om het misbruik in de jeugdzorg heen, zei Rieke Samson maandag bij de presentatie van het onderzoeksrapport van haar commissie.

Er moet volgens haar dan ook langdurig worden geïnvesteerd in de aanpak van misbruik in de jeugd- en pleegzorg.
”We moeten niet uit zijn op kortetermijnsuccesjes”, zei Samson. ”Van hoog tot laag, van minister en directeur-generaal tot gezinsvoogd en groepsleider”, iedereen moet aan de slag blijven, aldus de commissie.

Zware taak
Op medewerkers in de jeugdzorg rust volgens Samson dan ook een zware taak. ”Het vraagt nogal wat van hen om de levens van deze kwetsbare kinderen weer op de rit te krijgen en hun een veilig leefklimaat te bieden.”
Misbruik is nooit helemaal te voorkomen, stelt Samson: ”De werkelijkheid is niet helemaal maakbaar.”

Een aantal bevindingen heeft Samson verbaasd. Zo was ze verrast door het taboe dat ervoor zorgt dat misbruik moeilijk bespreekbaar is. Ook vond ze het opvallend dat mensen die in de zorg werken het lastig vinden om op signalen over misbruik te reageren.
Tenslote gaf Samson aan dat ze verbaasd was dat de helft van het misbruik werd gepleegd door groepsgenoten van de slachtoffers.