Het gerechtshof gaat 68 getuigen horen in het Passage-proces

Onlangs heeft het hof beslist op de verzoeken tot nader onderzoek het “liquidatieproces Passage”. Er worden in totaal 68 getuigen gehoord. Dit aantal kan groter worden als tijdens de behandeling de noodzaak daartoe blijkt.

Na een eerste zitting van het hof in september zijn vorige maand vier dagen uitgetrokken voor de behandeling van verzoeken van de raadslieden tot nader onderzoek in het hoger beroep. Er zijn door de raadslieden zeer veel verzoeken gedaan. Het gaat dan vooral om verzoeken tot het horen van allerlei getuigen (van parlementariërs tot gewone burgers, van voormalige ministers van justitie tot officieren van justitie).

Wat heeft het hof vandaag beslist?
Rondom het onderwerp kroongetuige zijn veel verzoeken gedaan. Het hof vindt ook zelf dat La S. opnieuw gehoord moet worden, omdat de vraag naar de betrouwbaarheid van zijn verklaringen in deze zaak zo belangrijk is. Het hof vindt het voorts zelf noodzakelijk dat twee officieren van justitie en een politieman als getuige worden opgeroepen. Die officieren zijn betrokken geweest bij de afspraken die met de kroongetuige zijn gemaakt.

De verzoeken tot het horen van een grote groep parlementariërs, ex-bewindslieden en gezagsdragers uit de top van het openbaar ministerie heeft het hof afgewezen. Het hof vindt het niet nodig om hun mening te horen over hoe de wettelijke regeling moet worden begrepen. Het hof moet en kan zich daar zelfstandig een oordeel over vormen.

Door de raadslieden van de verdachten zijn verder nog tal van andere verzoeken gedaan die meestal betrekking hebben op de bewijsvraag. Een aantal van die verzoeken is door het hof afgewezen, vele andere zijn toegewezen. Een deel van de getuigen zal door het hof worden gehoord op de zitting. Er worden ook getuigen gehoord buiten de zitting, door de onderzoeksrechter.

Rechtbank
In dit onderzoek heeft de rechtbank na een jaren durend proces in januari 2013 in de zaken van elf verdachten gevonnist. In een aantal zaken zijn soms ook zeer zware straffen opgelegd (in drie gevallen een levenslange gevangenisstraf), in andere zaken zijn ook vrijspraken gevolgd. In al deze zaken is hoger beroep ingesteld, door de verdachten en in de meeste gevallen ook door de officier van justitie.

Doet het hof in hoger beroep alles opnieuw?
Bij de beoordeling van al die verzoeken heeft het hof vanzelfsprekend goed gelet op de belangen van zowel de verdachten als van de officier van justitie bij het hoger beroep. Maar ook heeft het hof gelet op de wet.

Een aantal jaren geleden is het hoger beroep opnieuw in de wet geregeld. Bij de behandeling van de zaken in hoger beroep ligt het accent meer dan vroeger op de geschilpunten die door de verdachte of door de officier van justitie naar voren zijn gebracht nadat het hoger beroep is ingesteld. Dat betekent voor de zaak in hoger beroep dat er weliswaar een nieuwe ronde is ingegaan, maar ook dat wordt voortgebouwd op alles wat de behandeling door de rechtbank heeft opgeleverd. Dat laatste is van belang, omdat veel getuigen om wie door de raadslieden is verzocht al eerder door de onderzoeksrechter of de rechtbank zijn gehoord. Het hof heeft steeds onderzocht of er goede redenen zijn om getuigen die al eerder door de rechter zijn gehoord in hoger beroep nóg een keer op te roepen.

Waarover gaat het vooral in hoger beroep?
In het Passage-proces springt een aantal onderwerpen in het oog. De positie van de zogenaamde kroongetuige La S. staat centraal. Deze kroongetuige is ook één van de verdachten. Hij heeft verklaard over eigen betrokkenheid bij de moord op Kees Houtman in 2005.
In ruil voor het afleggen van verklaringen tegen de andere verdachten in het Passage-proces heeft de officier van justitie de strafeis in zijn zaak gehalveerd tot 8 jaren. De rechtbank heeft hem voor die moord veroordeeld en heeft de strafeis overgenomen.

Door een aantal verdachten is gesteld dat de deal die de Staat met La S. heeft gesloten niet deugt, omdat in strijd met de wet aan hem toezeggingen zijn gedaan en gunsten zijn verleend die veel verder gaan dan die halvering van de strafeis. De controle op de deal met La S. wordt naar hun zeggen extra bemoeilijkt doordat het openbaar ministerie (mogelijk) ook afspraken onder de pet houdt, daarbij ten onrechte schermend met het belang dat het vrijgeven van nog meer informatie de veiligheid van deze kroongetuige in gevaar brengt. Dat is de mening van de verdediging in een aantal zaken.
Daartegenover stelt het openbaar ministerie dat de deal met de kroongetuige niet in strijd met de wet is gesloten. Er is maximaal, -zelfs meer dan dat- inzicht gegeven van wat met de kroongetuige is afgesproken, aldus het openbaar ministerie.

Voorts zal ook in hoger beroep de betrouwbaarheid van de door de getuige La S. afgelegde verklaringen één van de centrale onderwerpen van debat zijn. De standpunten van het openbaar ministerie en de verdediging in de meeste zaken staan op dat punt tegenover elkaar.

Vervolg behandeling
In de loop van het volgend jaar vervolgt het hof de behandeling.