De proef met mediation in strafzaken, die het afgelopen jaar bij zes rechtbanken is gehouden, heeft vruchten afgeworpen. Van de gesprekken tussen slachtoffers en daders die sinds november 2013 zijn gevoerd, is 70 tot 80 procent succesvol verlopen. Coördinerend rechter Anne Martien van der Does hoopt dat de pilot volgend jaar een vervolg krijgt. Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie (die voor het benodigde geld zou moeten zorgen) reageerde vorige week instemmend op een PvdA-voorstel om van herstelbemiddeling een vast onderdeel te maken in het strafproces.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Meer greep
Mediation in strafzaken houdt in dat dader en slachtoffer voorafgaand aan de rechtszaak met elkaar in gesprek gaan, onder leiding van een mediator. Dat kan alleen als beide partijen dat willen en als de dader bekent en spijt heeft. De bedoeling is dat het slachtoffer zo meer greep krijgt op wat hem is overkomen en hoe dat afloopt. Normaal gesproken geven mensen de vervolging uit handen zodra ze aangifte doen.
Toegevoegd aan dossier
Mediation geeft het slachtoffer de kans te vertellen wat hij heeft ervaren, daar vragen over te stellen en aan te geven hoe het leed verzacht zou kunnen worden. De dader kan excuses maken en eventuele schade vergoeden. De resultaten van de gesprekken worden toegevoegd aan het strafdossier en meegewogen bij de beslissing van het Openbaar Ministerie om al of niet te vervolgen. Volgt alsnog een rechtszaak, dan houdt de rechter bij de strafoplegging ook rekening met de gemaakte afspraken.
Omgang
Mediation kan vooral goede diensten bewijzen als dader en slachtoffer ook in de toekomst met elkaar te maken krijgen, bijvoorbeeld bij uit de hand gelopen burenruzies, conflicten op school of huiselijk geweld. Beide partijen kunnen dan afspreken hoe ze voortaan met elkaar omgaan, zodat het slachtoffer niet steeds bang hoeft te zijn om de dader tegen te komen. “Maar ook uitgaansgeweld leent zich voor mediation”, zegt Van der Does. “Mensen die onder invloed van alcohol een strafbaar feit hebben gepleegd, hebben na afloop vaak enorme spijt en willen het graag goedmaken.”
Schadevergoeding
Zelfs bij heel ernstige misdrijven kan herstelbemiddeling een functie hebben, volgens Van der Does. “In die gevallen kunnen slachtoffer en dader onderling afspraken maken over schadevergoeding, als ze daar allebei voor open staan. Dan hoeft de rechter die de strafzaak behandelt zich daar niet meer over te buigen. En het slachtoffer heeft in eigen hand welk bedrag hij voldoende vindt.”
Award
Van der Does kreeg in 2013 de Mediation Award voor de pilot, die het afgelopen jaar is gehouden in de arrondissementen Noord-Holland, Oost-Brabant, Zeeland-West-Brabant, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Vorige week vertelde ze op het jaarlijkse mediationcongres iets over het verloop van de proef, waarmee het ministerie van Veiligheid en Justitie zicht wil krijgen op de effecten en kosten van mediation in het strafrecht en op de verwachtingen, motieven en ervaringen van alle betrokkenen. Wetenschappelijk onderzoek moet daar in de loop van volgend jaar duidelijkheid over geven. “Tot nu toe zijn ongeveer 550 zaken aangemeld”, zegt Van der Does. “Opvallend is dat in slechts 55 procent van die gevallen de mediation daadwerkelijk van start is gegaan. Waarom slachtoffers soms eerst ‘ja’ zeggen maar zich later weer bedenken, is nog onduidelijk. Wel is 70 à 80 procent van de gesprekken geslaagd. In die zaken is het resultaat van de mediation toegevoegd aan het strafdossier, zodat daarmee bij de verdere afwikkeling van de zaak rekening kan worden gehouden.”
Budget
De pilot loopt nog door zolang het budget niet op is. Het ministerie, het OM en de Rechtspraak bespreken momenteel of en op welke manier de pilot in 2015 voortgezet kan worden.
