Meer dan duizend juristen kwamen vorige week (donderdag 29 januari) naar het WTC in Rotterdam om zich te laten bijpraten over de gevolgen van de modernisering van de civiel- en bestuursrechtelijke rechtsgang. Rechters, advocaten, deurwaarders, gemeente-ambtenaren, rechtsbijstandsverzekeraars, belastingadviseurs, curatoren en bewindvoerders – allemaal wilden ze weten wat het moderniseringsprogramma Kwaliteit en Innovatie voor hen gaat betekenen.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Grote gevolgen
Het congres, dat de Rechtspraak en het ministerie van Veiligheid en Justitie samen organiseerden, werd plenair geopend door Richard Susskind. Deze hoogleraar aan Oxford geldt als een van de belangrijkste denkers over de rechtspraak van de toekomst. Hij schreef onder meer het gezaghebbende ‘Tomorrow’s Lawyers’, waarin hij de toekomstige juridische wereld verkent. Susskinds stelling: in de komende twee decennia verandert er door informatietechnologie meer dan er in de afgelopen twee eeuwen bij elkaar is veranderd. Hij hield zijn gehoor voor dat juristen niet moeten denken dat de digitalisering aan hun deur voorbij gaat: “De digitalisering verandert elk hoekje van de samenleving, dus ook de Rechtspraak.” Ook poneerde hij prikkelende stellingen, zoals: “Is court a service or a place?”, waarmee hij het hele concept van fysieke gerechten ter discussie stelt. Ook denkt hij dat waar mensen nu vaak nog een drempel ervaren om een rechtszaak aan te spannen, het in de toekomst veel eenvoudiger wordt om recht te halen, al dan niet via de reguliere rechtspraak. “Dat gaat grote gevolgen hebben.”
Wetgeving en innovatie
Na Susskind betraden Fred Hammerstein, regeringscommissaris van het moderniseringsprogramma Kwaliteit en Innovatie en Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, het podium. Zij beantwoordden vragen van dagvoorzitter Clairy Polak. Hammerstein en Bakker schetsten de contouren van het programma KEI en lichtten toe dat het een gezamenlijk project is van het ministerie van V en J en de Rechtspraak. Grof gesteld is de minister verantwoordelijk voor de wetgeving die nodig is om digitale rechtspraak een wettelijke grondslag te geven, en de Rechtspraak voor de aanpassing van de processen. “Het niet digitaliseren van rechtspraak is geen optie”, zei Frits Bakker. “De samenleving vraagt het van ons.”
Meer dan digitalisering
Tijdens dit onderdeel van het programma kwam duidelijk naar voren dat moderniseren van rechtspraak veel meer is dan het digitaliseren van de huidige procedures. Het gaat vooral om procesinnovatie, die rechtspraak sneller, begrijpelijker en toegankelijker maakt. Gebouwd wordt aan een rechtspraak waarmee de samenleving de komende decennia door kan.
Workshops
In het middagdeel van het congres bezochten de deelnemers workshops. Bij de organisatie hiervan was zoveel mogelijk rekening gehouden met concrete praktijkvragen. Deurwaarders hebben immers andere vragen dan curatoren, en een vreemdelingenadvocaat heeft met hele andere procedures te maken dan een advocaat gespecialiseerd in huurrecht. Daarnaast waren er ook meer algemene workshops, bijvoorbeeld over de nieuwe regierol van de rechter. De bedoeling is straks dat de rechter veel meer de regie van een rechtszaak naar zich toetrekt en de termijnen strenger dan nu bewaakt.
Aan het einde van de dag kwamen de ruim duizend deelnemers weer bijeen in de plenaire zaal van het WTC. Dagvoorzitter Clairy Polak evalueerde de workshops met het publiek. Het laatste half uur werd ingevuld door het cabaretduo Mier. In hun voorstelling sloten zij al improviserend aan bij het thema van de dag: de toekomst van de rechtspraak.
