Minister Verdonk voor Vreemdelingenzaken en Integratie acht de aanbevelingen uit het rapport ‘Immigratie- en Naturalisatiedienst’ van de Algemene Rekenkamer waardevol voor de inrichting van een meer effectieve, efficiënte en klantgerichte IND. De inhoud van het rapport bevestigt dat de vraag om een onderzoek noodzakelijk is geweest, aldus de minister in haar bestuurlijke reactie aan de Algemene Rekenkamer. Het rapport laat zien dat de problemen die in de zomer van 2004 bij de IND zijn ontstaan, hun oorsprong vinden in de overdracht van reguliere toelatingstaken van de vreemdelingenpolitie naar de IND. Naar aanleiding van het rapport zal minister Verdonk op korte termijn, namens het kabinet, in een brief aan de Tweede Kamer met een pakket maatregelen komen.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Minister Verdonk concludeert met de Algemene Rekenkamer (AR) dat de herverdeling van de reguliere toelatingstaken tussen de vreemdelingenpolitie, de IND en de gemeenten een complex proces was, maar stelt vast dat deze overdracht als zodanig niet principieel ter discussie wordt gesteld in het onderzoek. Bij de herverdeling kon het aantal over te nemen dossiers van de vreemdelingenpolitie onvoldoende worden vastgesteld en werden de benodigde ICT-aanpassingen onderschat. Daarbij had de IND destijds te maken met een groot aantal organisatorische veranderingen. Door verschillende herstelacties zijn de grootste problemen inmiddels opgelost, welke samen met de aanbevelingen van de Rekenkamer bijdragen om van de IND een meer effectieve, efficiënte en klantgerichte organisatie te maken, zo schrijft de minister.
Minister Verdonk deelt de constatering van de Algemene Rekenkamer dat in de reguliere toelatingsketen voor sommige ketenpartners gezamenlijke doelstellingen ondergeschikt zijn aan hun eigen doelen. Het direct aansturen van een individuele gemeente is welhaast onmogelijk. Ook de aansturing van de inzet van de politie in de vreemdelingenketen is complex, omdat hiervoor samenspraak met het ministerie van Binnenlandse Zaken alsmede met de lokale driehoek vereist is. Daarnaast is de minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijk voor de behandeling van aanvragen van visa. Minister Verdonk heeft in haar bestuurlijke reactie aangegeven dit punt van de AR in het kabinet aan de orde te stellen. De afweging zal gemaakt moeten worden of de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie over voldoende sturingsmogelijkheden beschikt om, ten aanzien van de taken die de gemeenten in het kader van de reguliere toelating uitvoeren, betrouwbaarheid en zorgvuldigheid te kunnen garanderen.
In het rapport van de Algemene Rekenkamer zijn geen concrete gevallen geconstateerd waarin de Tweede Kamer verkeerd is geïnformeerd. De AR stelt dat de betrouwbaarheid van informatie over werkprocessen en prestaties van de IND onvoldoende is gegarandeerd en dat daarmee een risico wordt gelopen. Geconstateerde gebreken, zoals vervuiling in de gegevensbestanden, kunnen inderdaad doorwerken in de informatievoorziening, maar doordat er in een vroeg stadium verbeter- en herstelacties hebben plaatsgevonden, is de vervuiling niet van dien aard geweest dat er richting de Tweede Kamer een verkeerd beeld is geschetst van voorraden, achterstanden en behandeltijden van vergunningsaanvragen.
Hoewel de behandeltijden van reguliere procedures in 2004 zijn bekort ten opzichte van voorgaande jaren deelt de minister de conclusie van de Algemene Rekenkamer dat het de IND en haar ketenpartners in de vreemdelingenketen al langere tijd niet lukt om alle aanvragen binnen de daarvoor gestelde termijnen af te handelen. De meeste van de 15.000 klachten die vorig jaar bij de IND werden ingediend hebben betrekking op de doorlooptijden. De stijging van het totale aantal klachten in de afgelopen jaren is voor een deel gerelateerd aan de toename van het aantal zaken (van ongeveer 125.000 in het jaar 2000 tot ongeveer 316.000 in 2004). De constateringen in het rapport over de behandeltijden vormen aanleiding de gehanteerde wettelijke termijnen nader te bezien. Sommigen termijnen kunnen worden verkort (bijvoorbeeld verlengingen) en andere termijnen zullen wellicht verlengd moeten worden. In de kabinetsreactie zal hier nader op worden ingegaan.
Gesignaleerde risico’s van fraude in het toelatingsproces verontrustten de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie al langer en hebben geleid tot maatregelen. Het voorstel om IND-medewerkers toegang te geven tot de politieregisters ligt inmiddels bij de Raad van State. Verder is het project Fraude gestart, waar alle relevante ketenpartners bij betrokken zijn. Op 12 juli jl. is een brief aan de Tweede Kamer gestuurd met maatregelen om misbruik en oneigenlijk gebruik van reguliere procedures effectiever tegen te gaan. De minister zal het advies om bij reguliere toelating met risicoprofielen te gaan werken overnemen.
De Algemene Rekenkamer heeft ook onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om via efficiencyvergroting bij de IND te komen tot beperking van de behandelkosten van aanvragen en daarmee van de leges. De aanbevelingen van de AR , zoals de producten nacalculeren en tijdschrijven in te voeren voor werkzaamheden voor bezwaar en beroep, zullen worden overgenomen door minister Verdonk. Met de Rekenkamer concludeert de minister dat kostenbesparing niet automatisch tot verlaging van de leges leidt, omdat de kostendekkendheid nog steeds ruim onder de 100% ligt.
Het samenstellen van een agenda voor de toekomst en het inzetten van een stevige vernieuwingsoperatie op basis van dit rapport dient de gehele organisatie van de IND, haar ketenpartners, maar vooral ook het belang van de vreemdeling. De suggestie van de Algemene Rekenkamer om gebruik te maken van de expertise van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) via een twinning-project wordt door minister Verdonk bijzonder waardevol geacht en wordt overgenomen.
De uitdaging waar de IND nu voor staat, is om op realistische wijze gevolg te geven aan de aanbeveling van de Algemene Rekenkamer om binnen de IND rust en ruimte te nemen voor bezinning en tegelijkertijd recht te doen aan het politieke en maatschappelijke gevoel van urgentie. Dit terwijl het vreemdelingenbeleid, dat voortdurend in de politieke en maatschappelijke schijnwerpers staat, altijd aan verandering onderhevig is, aldus minister Verdonk.
Rapport over de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Algemene Rekenkamer
Rapport over de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) (samenvatting), Algemene Rekenkamer
Rekenkamer publiceert rapport over IND, Ministerie van Justitie
