Sinds de Wet op het notariaat van 1999 staat het notarissen vrij om hun eigen tarieven te bepalen. Eind september brengt de commissie-Hammerstein haar eindrapport uit over de gevolgen ervan voor het notariaat. Volgens de notarissen zelf is het ambt in elk geval niet meer zo onkreukbaar als het was, zo blijkt uit een representatieve enquête van Radboud Magazine onder 249 notarissen in Oost- en Zuid-Nederland.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Tweederde van de geënquêteerde notarissen vindt dat de ethische gedragsregels binnen het notariaat vaker overtreden worden sinds de vaste tarieven in de beroepsgroep zijn losgelaten, en 85 procent is van mening dat de nieuwe notariswet de collegiale verhoudingen ernstig heeft verstoord.
Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat het ideaalbeeld dat de beroepsgroep voor ogen heeft, ernstig afwijkt van wat er in praktijk gebeurt. Zo huldigt 61 procent de opvatting dat het beroep een ambtelijke functie behoort te zijn, maar slechts 14 procent vindt dat hierop in de praktijk van alledag daadwerkelijk de nadruk ligt. Het ondernemerschap voert volgens 68 procent van de notarissen inmiddels de boventoon in de beroepsuitoefening, terwijl maar 14 procent van hen zegt dat dit zo behoort te zijn. Ideaal en werkelijkheid lopen op alle ondervraagde punten ver uiteen. Zo legt de winstgevendheid van de akte een veel groter gewicht in de schaal dan men zou wensen, en oordelen notarissen dat de ‘zwakke partij’ in de afhandeling van de dossiers minder bescherming geniet dan zou horen.
De Nijmeegse hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik haalt naar aanleiding van het onderzoek in Radboud Magazine fel uit naar het te ver doorgevoerde ondernemerschap. Van Mourik, die ook zitting heeft in de commissie-Hammerstein, is van oordeel dat de marktwerking niet goed heeft uitgepakt voor het eens zo onkreukbare notariaat. De klant kan volgens hem niet meer ten volle rekenen op de onpartijdige en onafhankelijke notaris. “Ondernemers redeneren altijd naar zichzelf toe, zijn altijd gericht op winst. Een dramatische ontwikkeling, want dan ben je niet meer onafhankelijk, en kalft het vertrouwen af. Dat is de doodsteek voor ons vak.”
Van Mourik beseft dat het te laat is om de marktwerking terug te draaien. Dit zal dan ook het advies van de commissie-Hammerstein níet zijn. Wel heeft Van Mourik zich in de commissie hard gemaakt om de notaris in het spel met makelaars en hypotheekverstrekkers een grotere rol te geven. De notaris kan nu niet meer doen dan aan het eind van de rit de aktes te laten passeren. “Met een grotere rol kun je als notaris echt je kunsten vertonen, en op basis daarvan concurreren.” Ook bepleit Van Mourik een screening vooraf van de aspirant notaris, én het aanscherpen van het toezicht.
Radboud Magazine is het kwartaalblad voor alumni en relaties van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het herfstnummer verschijnt op 22 september.
Van de ruim 700 verstuurde enquêteformulieren kwam 35 procent (249) ingevuld retour. De vragenlijsten zijn verspreid in drie ‘ringen’ in het oosten en zuiden van het land, en onder (kandidaat-)notarissen vermeld in de ‘wie-is-wie’- gids van de Nijmeegse Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Ruim de helft van de respondenten (142) heeft zijn studie genoten in Nijmegen. Notarissen en kandidaat-notarissen houden elkaar ongeveer in evenwicht (111-138).
Wet op het notarisambt, wetten.overheid.nl
