Bescherming slachtoffers in rechtszaal nog niet altijd afdoende

Slachtoffers wordt niet altijd voldoende bescherming geboden in de rechtszaal. Dat blijkt uit een onderzoek (pdf, 775,1 KB) onder 43 slachtoffers van criminaliteit, uitgevoerd door het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en de Vrije Universiteit. Daarnaast vroegen zij aan 18 functionarissen van politie, Openbaar Ministerie, Rechtspraak en advocatuur hoe zij het slachtoffer beschermen. Het onderzoek is gepubliceerd in het vakblad Trema.

Slachtoffers willen vanzelfsprekend tijdens de rechtszaak niet direct worden geconfronteerd met verdachten. In de praktijk blijkt dat zij hiertegen niet altijd worden afgeschermd. Voorbeelden hiervan zijn dat slachtoffer en verdachte in dezelfde rij staan voordat ze de rechtszaal in kunnen, of ze zitten ze in dezelfde wachtruimte voor aanvang van de rechtszaak. Dit zijn voor slachtoffers van criminaliteit bijzonder vervelende gebeurtenissen die bovenop het leed komt dat hen al is aangedaan.

Uit het onderzoek blijkt dat het in de grote, geruchtmakende zaken wel goed gaat. In de minder grote zaken is er nog niet altijd voldoende alertheid. Alle gerechten beschikken inmiddels over speciale slachtofferwachtruimtes. Slachtoffers die daarvan gebruik hebben gemaakt, zijn echter soms van mening dat dit ‘weggestopte’ ruimten zijn. Ze ervaren ze daarom niet als prettig.

De opvang en begeleiding van slachtoffers in de rechtszaal is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van politie, Openbaar Ministerie, advocatuur en gerechten. Het blijkt dat het in de communicatie tussen de partijen niet altijd goed gaat. Gerechten moeten op de hoogte worden gesteld van het feit dat een slachtoffer zijn zaak wil bijwonen, slachtoffers moeten op de hoogte worden gesteld van de mogelijkheden die er zijn om te worden afgeschermd, bijvoorbeeld door middel van gebruik te maken van een slachtofferwachtruimte of van een aparte ingang in een gerechtsgebouw. Het blijkt dat informatie niet altijd op de goede plaats aankomt.

De Rechtspraak vindt het van groot belang dat er alles aan wordt gedaan om slachtoffers te beschermen en de rechtsgang zo pijnloos als mogelijk is te laten verlopen. Hiervoor is een modelregeling (pdf, 135,2 KB) ontwikkeld. Deze regeling schrijft onder meer voor dat in het gerechtsgebouw ongewenste confrontatie met de verdachte zoveel mogelijk moet worden vermeden en dat aan het slachtoffer passende voorzieningen moeten worden aangeboden, waaronder een aparte kamer waar slachtoffers kunnen worden opgevangen. Ook beschrijft deze regeling aan welke minimumeisen deze kamer dient te voldoen.

• De Rechtspraak is voortdurend in overleg met de andere partijen in de strafrechtketen en organisaties als Slachtofferhulp om de begeleiding van slachtoffers vlekkeloos te laten verlopen. Het onderzoek van het NSCR en de VU wordt hierbij meegenomen.