De ontwikkelingen in de medische wereld hebben de mensheid veel goeds gebracht. De levensverwachting is toegenomen, er worden nieuwe medicijnen ontwikkeld, letsels kunnen steeds beter worden hersteld. Met het toenemend aantal medische handelingen is ook het aantal medische fouten gegroeid, met soms ernstige gevolgen. In zijn proefschrift beschrijft Rui Cascao hoe een beter stelsel van medische aansprakelijkheid kan worden opgezet.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
‘Als de patiënt tijdens een operatie overlijdt, wordt de hand van de arts afgehakt’. Deze regel, afkomstig van de wetten van Hammurabi (1700 voor Christus) wordt allang niet meer uitgevoerd, maar maakt wel duidelijk dat het leerstuk van de medische aansprakelijkheid een lange traditie kent.
Arts en patiënt zijn daar wel steeds anders mee omgesprongen. Tot aan het midden van de twintigste eeuw werden er nauwelijks claims ingediend als een arts of chirurg een medische fout had begaan. Dat veranderde vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw: in de VS nam het aantal claims jaarlijks met 10 procent toe en in het Verenigd Koninkrijk zelfs met 18 procent. De intrede van medische technologieën (die ook risico’s heeft), de betere toegang voor meer mensen tot gezondheidszorg en meer aandacht voor rechten van patiënten hebben geleid tot meer claims.
Bij een medische behandeling kan immers veel misgaan: er kan een verkeerde diagnose worden gesteld, ingrepen kunnen verkeerd worden uitgevoerd, instrumenten en andere producten kunnen gebrekkig zijn, er kunnen organisatorische fouten worden gemaakt bij de behandeling, medicijnen kunnen verkeerde bijwerkingen hebben. Bij dit alles kan de patiënt (meer) letselschade oplopen of zelfs overlijden.
De kern van het proefschrift
De vraag is steeds: wie is aansprakelijk en op grond waarvan? En hoe wordt de geleden schade gecompenseerd? Binnen het privaatrecht heeft zich een heel eigen tak ontwikkeld, het gezondheidsrecht, dat deze vragen tracht te beantwoorden. Onder invloed van nieuwe ontwikkelingen, zoals bloed dat is geïnfecteerd met HIV en wrongful birth is de medische aansprakelijkheid steeds complexer geworden.
Een van de middelen om zorgvuldig handelen te stimuleren is de mogelijkheid medici of ziekenhuizen voor gemaakte fouten aansprakelijk te stellen. In zijn proefschrift behandelt Rui Cascao de uiteenlopende juridische regimes op het gebied van medische aansprakelijkheid in Engeland en Wales, Duitsland, Zweden, Finland, Denemarken en Frankrijk. Hij maakt een opsplitsing in drie basissystemen voor compensatie: schuldaansprakelijkheid (het meest voorkomende), no-fault verzekering en het Franse dualistische model. Elk hebben voor- en nadelen uit het oogpunt van compensatie van geleden schade. Volgens Cascao is geen enkel bestaand systeem perfect en is geen enkel systeem echt beter dan een ander.
Aanbevelingen voor een nieuw systeem
Om een nieuw systeem te ontwerpen moet worden gelet op factoren als cultuur, de mate waarin mensen conflicten willen aangaan of juist vermijden, het rechtssysteem, het niveau van de medische stand, solidariteit, welvaart, concurrentie op de zorg- en verzekeringsmarkt en het belastingstelsel. Hierbinnen stelt Cascao enkele spelregels op waaraan een goed compensatiesysteem zou moeten voldoen. Hij stelt voor om medische conflicten vaker buiten de rechter op te lossen middels mediation, procedures te vereenvoudigen, transparantie richting patiënten te verhogen en een beter risicomanagement en good governance in ziekenhuizen. Deze elementen zijn de basis voor een ‘landkaart’ naar een betere medische aansprakelijkheid, met als uiteindelijk doel: preventie en adequate compensatie.
Over de promovendus
Rui Cascao (1977, Santarém, Portugal) studeerde rechten aan de Universiteit van Coimbra. In 2000 startte hij met zijn promotieonderzoek aan de Universiteit van Tilburg. Zijn promotie zal plaatsvinden op maandag 28 november 2005 om 16.15 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op het proefschrift Prevention and compensation of treatment injury: a roadmap for reform. Promotoren zijn prof.mr. J.M. Barendrecht (UvT) en prof.mr. M.B.M. Loos (UvA).
R. Cascao, Prevention and compensation of treatment injury: a roadmap for reform (diss. Tilburg), Den Haag: Boom Juridische uitgevers, 2005
