Alimentatie scheiding, welke regelingen zijn er?

Alimentatie is een term voor de financiële onderhoudsplicht die gescheiden partners aan elkaar hebben. Scheidende partners hebben op financieel gebied een onderhoudsverplichting naar elkaar ter voorkoming dat een van de partners in financiële problemen komt als gevolg van de scheiding. Er bestaan grofweg twee regelingen die betrekking hebben op alimentatie bij een scheiding. Naast de regeling voor het financieel onderhouden van de andere partner, kan er sprake zijn van een regeling om te voldoen aan de onderhoudsverplichting van minderjarige kinderen.

Twee verschillende vormen van alimentatieregelingen   

De alimentatieregeling is een regeling waarbij de meest daadkrachtige partner verplicht kan worden gesteld om de andere partner op financieel gebied te ondersteunen. De partner met de meeste draagkracht periodiek een vastgesteld bedrag moet afstaan aan zijn of haar ex-partner. Het is een regeling dat in werking zal treden bij een echtscheiding maar ook bij het beëindigen van een geregistreerd partnerschap. Daarnaast zal de regeling van kracht zijn als de ouders van minderjarige kinderen uit elkaar gaan.  

Er zijn twee verschillende vormen van alimentatieregelingen:

• Partneralimentatie is een regeling waarbij er sprake is van een financiële ondersteuning om te voorkomen dat een van de twee partners zichzelf niet kan onderhouden als gevolg van een echtscheiding.
• Kinderalimentatie is een regeling waarbij er sprake is van een financiële ondersteuning van een van de scheidende ouders om een bijdrage te leveren aan de verzorging, opvoeding en ontwikkeling van minderjarige kinderen.

Waarom er sprake is van een alimentatieregeling bij een scheiding

De alimentatieverplichting is onderdeel van de onderhoudsplicht die partners met elkaar zijn overeengekomen door in huwelijk te treden of een geregistreerd partnerschap aan te gaan. De scheidende partners hebben de vrijheid om zelf een invulling te geven aan een alimentatieregeling maar als zij hier niet in slagen (wat in de praktijk vaak voorkomt), zullen er een aantal wettelijke regels in werking treden. Hiermee wordt voorkomen dat er mensen in financiële problemen raken als gevolg van een scheiding. Dit zijn situaties die bijvoorbeeld voorkomen als het stel ten tijde van een scheiding samen werkzaam was bij een eigen bedrijf (dat als gevolg van de scheiding op 1 naam wordt gezet) of als een van de partners niet actief was in het arbeidsproces om voor de huishouding of voor de kinderen te zorgen. 

Hoe wordt het alimentatiebedrag vastgesteld?

Het vaststellen van het alimentatiebedrag wordt ook wel de alimentatieberekening genoemd. Hierbij zijn een aantal factoren van belang. Allereerst is er een duidelijke rolverdeling tussen de partijen. Er is sprake van een de onderhoudsplichtige en een onderhoudsgerechtigde. De onderhoudsplichtige is de persoon die alimentatie moet betalen. De onderhoudsgerechtigde is de persoon die dit bedrag ontvangt. Het alimentatiebedrag is een vast bedrag dat periodiek (in de meeste gevallen maandelijks) door de onderhoudsplichtige naar de  onderhoudsgerechtigde moet worden overgemaakt. Dit bedrag wordt gedurende de echtscheidingsprocedure vastgesteld en schriftelijk vastgelegd in het echtscheidingsconvenant of het ouderschapsplan. Bij de alimentatieberekening zijn de draagkracht van de onderhoudsplichtige en behoefte van de onderhoudsgerechtigde van belang. Het betalen van alimentatie is een wettelijke verplichting. Er is hierbij geen sprake van vrijblijvendheid. Het betalen van dit bedrag kan dan ook via de rechter worden afgedwongen. 

Wie stelt de hoogte van het alimentatiebedrag vast?

Zoals aangegeven heeft het scheidende stel mogelijkheid om zelfstandig afspraken te maken over de hoogte van het alimentatiebedrag. Hierbij is ruimte voor brede interpretatie. Het komt regelmatig voor dat zij hier niet in slagen. In dat geval zal dit een bespreekpunt worden gedurende een mediationtraject of zullen de afzonderlijke echtscheidingsadvocaten hierover met elkaar in conclaaf gaan. Als zij hier niet uitkomen, zal de rechter hierover een uitspraak doen. De kans dat dit laatste scenario voor zal komen is niet zo heel groot. Het alimentatiebedrag wordt immers vastgesteld op basis van factoren die algemeen gehanteerd worden. Deze factoren zullen de “kleine onderhandelingsmarges” duidelijk weergeven. Slechts in uitzonderlijke gevallen zal dit een discussiepunt zijn.

Regels met betrekking tot partneralimentatie

Partneralimentatie is een alimentatie vorm waarvoor gekozen kan worden als een van de scheidende partners niet zelf in levensonderhoud kan voorzien als gevolg van de scheiding. 

De regels met betrekking tot partneralimentatie hebben in 2020 een wijziging ondergaan. De Wet herziening partneralimentatie schrijft voor dat de maximale termijn voor partneralimentatie de helft van de duur van het huwelijk zal zijn met een maximum van vijf jaar. Op het moment dat een huwelijk korter heeft geduurd, zal de alimentatieverplichting gelijk worden gesteld aan de duur van het huwelijk. Deze verplichting zal vervallen als de onderhoudsgerechtigde besluit om te hertrouwen, een geregistreerd partnerschap aangaat of besluit om te gaan samenwonen. 

Het bedrag dat aan partneralimentatie wordt betaald zal wordt vastgesteld op basis van een vrij complexe berekening waarin inkomensbestanddelen en kosten worden opgenomen. De ontvangst van partneralimentatie wordt belastingtechnisch gezien als inkomstenbron. Er zal dan ook belasting worden geheven over het bedrag dat ontvangen wordt als partneralimentatie.

Regelingen met betrekking tot kinderalimentatie

Onder kinderalimentatie wordt het bedrag verstaan dat de niet-verzorgende ouder naar de verzorgende ouder overmaakt als financiële ondersteuning voor de kosten die gemaakt moeten worden om de gezamenlijke minderjarige kinderen te onderhouden. Deze kosten kunnen betrekking hebben op onder andere schoolkosten, kosten voor kinderopvang, eten, drinken, kleding, kosten voor kinderopvang en kosten voor verenigingen. 

De hoogte van deze kosten zijn afhankelijk van diverse factoren. De behoefte van het kind, het gezinsinkomen, de draagkracht van de alimentatiebetaler, de omgangsregeling en het kind gebonden budget spelen hierin een voorname rol. De kinderalimentatie regels blijven van toepassing tot het betreffende kind de 21-jarige leeftijd heeft bereikt of financieel zelfstandig wordt. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de alimentatieverplichting voor kinderen tussen de 18 en 21 jaar afhankelijk zal zijn van de financiële draagkracht van het kind. Hierbij is het van belang of het kind nog aan het studeren is of al gebruik maakt van een eigen inkomensvoorziening.

Alimentatie indexering, de jaarlijkse wijziging van het alimentatiebedrag

Hoewel er gesproken wordt van een “vast alimentatiebedrag” is dit niet helemaal een juiste term. Ieder jaar vindt er immers een alimentatie indexering plaats. Dit is een term dat betrekking heeft op de jaarlijkse aanpassing van het alimentatiebedrag. Het is een aanpassing (uitgedrukt in procenten) dat wordt vastgesteld door de Minister van Justitie. De verandering in alimentatiebedragen (alimentatie indexering heeft betrekking op zowel kinder- als partneralimentatie) wordt vastgesteld aan de hand van de Trema-normen voor het komende jaar. Deze normen zijn afgestemd op veranderingen in kosten van het levensonderhoud en de stijging van lonen, dus de geldende koopkracht. 

Deze tremanormen worden ook gehanteerd bij het vaststellen van het alimentatiebedrag. Hoewel dit slechts richtlijnen zijn worden deze cijfers vrij consequent gehandhaafd (door zowel de rechter als de verschillende juridische dienstverleners) en vormen hiermee dus ook de basis voor de alimentatie berekening.

Wijzigen van het alimentatiebedrag

Het wijzigen van het alimentatiebedrag behoort tot de mogelijkheden als er sprake is van een structurele verandering van een financiële situatie van de onderhoudsplichtige of de onderhoudsgerechtigde. In dat geval zal er een herberekening van de partner- of kinderalimentatie moeten plaatsvinden. De gescheiden partners hebben de mogelijkheid om dit zelfstandig te doen maar kunnen hierbij ook gebruik maken van de expertise en ervaring van een echtscheidingsadvocaat of mediator.

De experts van Judex kunnen u onpartijdig helpen bij de gehele afhandeling of een specifiek onderdeel van een scheiding. Maak gerust gebruik van onze kennis en ervaring op dit gebied voor een alimentatieberekening of meer informatie over dit onderwerp. Judex zorgt ervoor dat uw recht en uw expert samenkomen.