Hof van Justitie: gerechtelijke statistieken 2005

Hof van Justitie: gerechtelijke statistieken 2005 de in 2004 geboekte vooruitgang wordt bevestigd
De maatregelen om de werkmethoden van het Hof te verbeteren en de komst van nieuwe rechters ten gevolge van de uitbreiding hebben ook in 2005 merkbare gevolgen gehad voor de statistieken van het Hof en het Gerecht van eerste aanleg

Het Hof
Uit de gerechtelijke statistieken van het Hof voor 2005 blijkt allereerst dat het aantal aanhangige zaken met ongeveer 12 % is gedaald tegenover het vorige jaar en met 24 % in twee jaar tijd. In 2005 heeft het Hof 574 zaken afgedaan, dat wil zeggen 68,3 % van het aantal zaken dat op 31 december 2004 aanhangig was. Tegelijkertijd is het aantal nieuwe zaken verminderd, van 531 in 2004 tot 474. Doordat het Hof voor het tweede opeenvolgende jaar meer zaken heeft afgedaan dan er zijn binnengekomen, is het aantal aanhangige zaken verder gedaald tot 740 eind 2005, tegenover 840 eind 2004 en 974 eind 2003.

Deze sterke daling van het aantal aanhangige zaken ging gepaard met een vermindering van de procesduur, een fenomeen dat reeds in 2004 was geconstateerd. De procesduur voor prejudiciële verwijzingen is verder aanmerkelijk verminderd en bedraagt thans 20,4 maanden, tegenover 23,5 maanden in 2004 en 25,5 maanden in 2003. Voor rechtstreekse beroepen en hogere voorzieningen bleef de gemiddelde procesduur, die in 2003 voor rechtstreekse beroepen 24,7 maanden bedroeg en voor hogere voorzieningen 28,7 maanden, stabiel op ongeveer 21 maanden.

In dit kader heeft het Hof gebruik gemaakt van de middelen die ter beschikking staan om de behandeling van bepaalde zaken te versnellen. Het heeft met name vaak gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een zaak zonder conclusie van de advocaat-generaal te berechten wanneer in de zaak geen nieuwe rechtsvraag aan de orde is. In 2005 zijn aldus 35 % van de arresten gewezen zonder conclusie van de advocaat-generaal, tegenover 30 % in 2004.

De in 2005 geboekte vooruitgang is te danken aan de in 2004 genomen maatregelen ter verbetering van de werkmethoden van het Hof en aan de komst van nieuwe rechters na de laatste uitbreiding. Verwacht kan worden dat ook in de volgende jaren nog vooruitgang zal worden geboekt.

Het Gerecht van eerste aanleg
Uit de gerechtelijke statistieken voor 2005 blijkt allereerst een sterke toename van het aantal afgedane zaken. In 2005 heeft het Gerecht 610 zaken afgedaan, tegenover 361 in 2004. Deze sterke stijging is echter relatief, want het Gerecht heeft in 2005 117 zaken afgedaan door ze over te dragen aan het Gerecht voor ambtenarenzaken van de Europese Unie. Deze overdracht buiten beschouwing gelaten, bedraagt het aantal afgedane zaken 493, een sterke stijging (met 37 %) tegenover 2004.

Deze toename van het aantal afgedane zaken, die grotendeels te danken is aan de komst van tien nieuwe rechters in 2004, ging gepaard met een daling van het aantal nieuw binnengekomen zaken in 2005, van 536 in 2004 tot 469. Deze daling moet echter worden genuanceerd, daar in 2004 een twintigtal zaken door het Hof naar het Gerecht was verwezen ten gevolge van de overdracht van bevoegdheden waardoor het Gerecht uitspraak kan doen op rechtstreekse beroepen van de lidstaten. Het aantal nieuw binnengekomen zaken bereikt dit jaar in werkelijkheid opnieuw het niveau van 2003 (466 zaken).

Eind 2005 waren 1033 zaken aanhangig, een vermindering met 141 zaken, of 12 %, tegenover het vorige jaar.

Zo de gerechtelijke statistieken voor 2005 dus een zeer bemoedigend beeld geven van de doorstroming van de zaken, is de gemiddelde procesduur in 2005 toch gestegen: afgezien van de ambtenarenzaken (19,2 maanden) en de geschillen inzake intellectuele eigendom (21,1 maanden), bedraagt hij thans 25,6 maanden (tegenover 22,6 maanden in 2004). Deze stijging is met name te verklaren door de juridische en feitelijke complexiteit van verschillende reeksen omvangrijke zaken die het Gerecht in 2005 heeft afgedaan.

Verder moet worden beklemtoond dat in 2005 dankzij de versnelde procedure verschillende zaken zijn afgedaan binnen een termijn van niet meer dan zeven maanden.

Het Gerecht voor ambtenarenzaken
Bij de analyse van de statistieken van dit jaar moet ook voor ogen worden gehouden dat de oprichting van het Gerecht voor ambtenarenzaken van de Europese Unie vanaf 2006 een belangrijke invloed zal hebben op het aantal en het profiel van de bij het Gerecht van eerste aanleg aanhangige geschillen, waardoor het Gerecht zich meer zal kunnen concentreren op bepaalde economische geschillen.