De KNB als crimefighter

De KNB heeft volgens artikel 61 Wna tot taak de bevordering van een goede beroepsuitoefening door de leden. De beroepsorganisatie maakt sinds kort op een nieuwe manier werk van die taak: er worden door haar namelijk diverse tuchtzaken geïnitieerd. Hierna volgt een overzicht van de recent door haar ingediende klachten, op chronologisch volgorde met de stand van zaken per heden.

Fraude en verwijzers
In september 2005 heeft de KNB de kamer Rotterdam verzocht een onderzoek in te stellen bij enkele notarissen in verband met het faciliteren van belasting- en/of hypotheekfraude en daarbij een klacht ingediend tegen drie van die notarissen. Door de KNB is op 28 februari 2007 nog een klacht ingediend bij de kamer Rotterdam tegen een vierde notaris wegens het meewerken aan of faciliteren van ongeoorloofde AB-BC-transacties al dan niet in combinatie met fraude. Naar mededeling van de KNB zal de kamer de klachten in februari/maart 2008 (dus drie jaar na indiening) in behandeling nemen. Zie uitgebreid: NotarisNet.
De kamer Breda legt na een klacht van de KNB bij beschikking van 4 juni 2007 de maatregel van waarschuwing op wegens adverteren via verwijzers. De kamer overweegt: niet alleen behoorden de notarissen bij het aangaan van het advertentiecontract op de hoogte te zijn van de strijdigheid daarvan met de reeds in oktober 2005 ingevoerde beleidsregel, nu daaraan geruime bekendheid was gegeven, maar de kamer rekent daarbij bovendien aan de omstandigheid dat ná de brief van de KNB van 31 oktober 2006, waarin deze de kwestie bij de notarissen aan de orde heeft gesteld, niets is gedaan wat nodig was om verder handelen in strijd met de beleidsregel te voorkomen. Zie uitgebreid Wisse in NM nr. 8, augustus 2007.

Derdenrekening en onroerend goed
Ten laste van de derdengeldenrekening van de notaris was ruim een ton in guldens afgeboekt, waaronder een opname van 50.000 gulden in contanten, waarbij ten minste onduidelijkheid is ontstaan over de rechtmatigheid van de opname. De kamer Almelo (beschikking van 7 juni 2007) verklaart de klacht van de KNB gegrond omdat de notaris niet een zodanige boekhouding heeft gevoerd dat te allen tijde duidelijkheid bestond over de rechtmatigheid van opnamen van de derdengeldenrekening ten laste van dat saldo. Er loopt nog door de notaris ingesteld beroep bij het hof Amsterdam.
De kamer ’s-Gravenhage ontzegt bij beschikking van 1 augustus 2007 aan een kandidaat-notaris de waarnemingsbevoegdheid voor de duur van twee weken. Als hoofd van de vastgoedafdeling van het kantoor van de notaris is de betrokken kandidaat-notaris betrokken geweest bij een viertal transacties. Een koop van een pand met WOZ-waarde van 75.000 voor 51.000 euro met een doorverkoop voor 115.000 euro. Een koop van een pand met WOZ-waarde van 47.6464 euro voor 46.000 euro met een doorverkoop voor 110.000 euro. Een koop van een pand voor 65.000 euro met een doorverkoop voor 87.000 euro en een koop van een pand voor 225.000 euro met een doorverkoop voor 392.500 euro. Voor beweerde verbouwingen blijken geen nota’s voorhanden terwijl niet in alle gevallen het geld (tijdig) op de rekening van de notaris stond.

Gestript tuchtrecht, authenticiteit en o.g.
Op grond van door een notaris gehanteerde Algemene Voorwaarden dient de cliënt, als een door hem ingediende klacht wordt afgewezen, aan de notaris de werkzaamheden ter zake van de klacht te vergoeden tegen het gebruikelijke uurtarief. De kamer Rotterdam (beschikking van 18 oktober 2007) verklaart de tuchtklacht van de KNB gegrond zonder oplegging van een maatregel. De kamer overweegt dat de wetgever in de Wna geen bepaling heeft geformuleerd die ruimte biedt voor het heffen van behandel- of griffierechten en acht het in strijd met de eer en waardigheid om in afwijking van de bedoeling van de wetgever eigener beweging een drempel op te werpen tegen het indienen van klachten. Er loopt nog door de notaris ingesteld beroep bij het hof Amsterdam.
De kamer Utrecht legt aan een notaris bij beschikking van 20 december 2007 de maatregel op van schorsing voor de duur van veertien dagen. Vast staat dat er in het verleden een aantal akten door de notaris is gepasseerd buiten tegenwoordigheid van of met vermelding van een verkeerde comparant. De betreffende akten missen derhalve authenticiteit. Er loopt nog door de KNB ingesteld beroep bij het hof Amsterdam.
Recent is door acht partijen, waaronder de KNB, een tuchtklacht ingediend bij de kamer Rotterdam. De betrokken notaris zou de kopers en banken niet hebben meegedeeld dat de huizen korte tijd eerder voor een veel lager bedrag zouden zijn aangekocht. De zaak is, volgens De Volkskrant, onderdeel van een grote vastgoedfraude in Rotterdam. Er zouden te hoog getaxeerde huizen aan tussenpersonen zijn verkocht, die aan een huurder zouden worden geholpen. Na uitblijven van die huur moesten de huizen met fors verlies worden verkocht.

Saneer van binnenuit
Het bovenstaande leidt tot de volgende conclusies: 1. De KNB maakt terecht werk van haar (wettelijke) taak als crimefighter. 2. Het beleid van de kamers is, eufemistisch gezegd, niet altijd even goed te doorgronden. De ‘zware’ klachten liggen bij de kamer Rotterdam drie jaar op de plank. 3. Bij herhaling is door mij aangedrongen om het notariaat van binnen uit te saneren. Er is thans daartoe door de orde een verdienstelijke aanzet gemaakt. 4. Het blijkt van groot belang dat de KNB en/of kamers door de praktijk van de nodige munitie worden voorzien. Blijf het notariaat van binnenuit saneren en informeer de KNB en/of de tuchtrechter over relevante misstanden!

Ritzo Holtman, Notariaat Magazine nummer 2, februari 2008