Op 14 augustus 2009 heeft de Hoge Raad in een langlopende procedure richting gegeven aan de vraag of de hoogte van een legesaanslag een begrenzing vindt in de algemene rechtsbeginselen. De aanslag voor de aanvraag van een bouwvergunning uit april 2001 was gebaseerd op 1,4% van de bouwkosten voor een melkfabriek van € 14 miljoen.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
In navolging van het advies van advocaat-generaal Van Ballegooijen verwierp de Hoge Raad het oordeel van Hof Arnhem. Het berekenen van de bouwleges naar een vast percentage van de bouwsom is niet onredelijk of willekeurig. Opmerkelijk daarbij is dat de Hoge Raad de heffingsmaatstaf van 1,4% expliciet kwalificeert als een bescheiden percentage.
Op 14 augustus 2009 heeft de Hoge Raad in een langlopende procedure richting gegeven aan de vraag of de hoogte van een legesaanslag een begrenzing vindt in de algemene rechtsbeginselen. De aanslag voor de aanvraag van een bouwvergunning uit april 2001 was gebaseerd op 1,4% van de bouwkosten voor een melkfabriek van € 14 miljoen. De bouwkosten zijn de meest voorkomende heffingsmaatstaf bij de aanvraag van een bouwvergunning.
Het is niet moeilijk voor te stellen dat bij omvangrijke investeringen de legesaanslag exorbitante proporties kan aannemen. De kosten die zijn verbonden aan de bouwvergunning en de werkzaamheden die de gemeente hiervoor moet verrichten, hebben dan nauwelijks nog een relatie. Hof Arnhem had in februari 2006 dan ook geoordeeld dat bij de onderhavige aanslag van € 196.095 de verhouding zoek was. Naar het oordeel van het hof was sprake van willekeurige en onredelijke belastingheffing. Enerzijds door het absoluut en relatief hoge bedrag aan geheven leges, anderzijds omdat er tussen de verschillende diensten van de gemeente grote verschillen in de kostendekkendheid zitten.
Uitgangspunt bij het heffen van rechten en leges is dat de geraamde kosten de geraamde baten niet mogen overtreffen. Al lang voor de uitspraak van Hof Arnhem was het vaste jurisprudentie dat deze regel op verordeningsniveau moet worden getoetst, dat wil zeggen dat de gemeente voor alle rechten en leges tezamen niet op een positief saldo mag uitkomen. Zolang op het niveau van de verordening maar geen (geraamde) winst wordt behaald, is de gemeente vrij om de heffingsmaatstaf te bepalen. Gesteld kan worden dat de uitspraak van Hof Arnhem uit 2006 de toets aan de redelijkheid van de geheven leges in het individuele geval voor de praktijk heeft gelanceerd. Het leerstuk van willekeurige en onredelijke belastingheffing bestaat echter al langer.
Bijna vanzelfsprekend heeft de uitspraak van Hof Arnhem dan ook een stortvloed aan bezwaar- en beroepsprocedures tot gevolg gehad. In veel soortgelijke gevallen zijn aanslagen vernietigd, verminderd of is een schikking getroffen met de gemeente. Een positieve uitwerking voor de betrokkenen is dat verscheidene gemeenten inmiddels een maximum hebben verbonden aan de legesaanslagen en/of een degressieve tariefstelling hebben doorgevoerd, zodat het tarief lager is naarmate de grondslag voor de leges hoger wordt.
In navolging van het advies van advocaat-generaal Van Ballegooijen verwierp de Hoge Raad het oordeel van Hof Arnhem. Het berekenen van de bouwleges naar een vast percentage van de bouwsom is niet onredelijk of willekeurig. Opmerkelijk daarbij was dat de Hoge Raad de heffingsmaatstaf van 1,4% expliciet kwalificeerde als een bescheiden percentage. Overigens zijn ook de verschillen in kostendekkendheid niet in strijd met enig algemeen rechtsbeginsel, aldus de Hoge Raad.
In samenhang met de ruime toetsingsnormen voor de kostendekkendheid van rechten zoals de Hoge Raad die in april 2009 formuleerde, zal het aantal procedures over (bouw)leges waarschijnlijk afnemen. De aanvrager van een bouwvergunning is echter een gewaarschuwd mens. Een aanvraag van een bouwvergunning kan een aanzienlijk prijskaartje hebben. Dit zonder enige garantie op het daadwerkelijk verkrijgen van de gewenste vergunning.
