Voortzetting conserverende aanslag na aandelenfusie

Bij emigratie van een aanmerkelijkbelanghouder van een in Nederland gevestigde vennootschap kan de Nederlandse fiscus (de ontvanger) een conserverende aanslag opleggen. De conserverende aanslag is een fiscale claim op de waardestijging van aanmerkelijkbelangaandelen gedurende de periode dat de aanmerkelijkbelanghouder inwoner was van Nederland. De conserverende aanslag vervalt na verloop van een aantal jaren (afhankelijk van het van toepassing zijnde belastingverdrag) als de aandelen niet zijn vervreemd.

Rechtbank Breda heeft onlangs geoordeeld dat de ontvanger de fiscale claim uit een conserverende aanslag mocht doorschuiven naar uit een aandelenfusie verkregen aandelen. De ontvanger had ermee ingestemd dat de aandelenfusie geruisloos kon plaatsvinden maar verbond daaraan de voorwaarde dat de fiscale claim uit de conserverende aanslag doorschoof naar de nieuw verkregen aandelen. De rechtbank achtte deze handelwijze niet in strijd met enige wettelijke bepaling of verdragsbepaling.

Bij emigratie van een aanmerkelijkbelanghouder van een in Nederland gevestigde vennootschap kan de Nederlandse fiscus (de ontvanger) een conserverende aanslag opleggen. De conserverende aanslag is een fiscale claim op de waardestijging van aanmerkelijkbelangaandelen gedurende de periode dat de aanmerkelijkbelanghouder inwoner was van Nederland. De conserverende aanslag vervalt na verloop van een aantal jaren (afhankelijk van het van toepassing zijnde belastingverdrag) als de aandelen niet zijn vervreemd. Rechtbank Breda heeft onlangs uitspraak gedaan over de vraag of de ontvanger de fiscale claim uit een conserverende aanslag mocht doorschuiven naar uit een aandelenfusie verkregen aandelen. De zaak was verkort weergegeven als volgt.

Een man emigreerde op 16 juli 2003 met zijn gezin naar België. Op dat moment was hij enig aandeelhouder van een bv. Naar aanleiding van de emigratie legde de inspecteur de man een conserverende aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen op. Het te conserveren inkomen uit aanmerkelijk belang stelde hij daarbij vast op ruim € 1,3 mln. De man kreeg voor de conserverende aanslag uitstel van betaling zonder dat hij daarvoor zekerheden hoefde te stellen.

Op 20 november 2003 richtte de man een holding op en bracht daarbij de aandelen van de bv in (aandelenfusie). De man verzocht de inspecteur op grond van de wettelijke faciliteit voor geruisloze doorschuiving bij aandelenfusie, juridische fusie of splitsing het vervreemdingsvoordeel op zijn aandelen in de bv niet in aanmerking te hoeven nemen. De inspecteur kwam hem daarin tegemoet. In verband met de aandelenfusie kwam de man met de ontvanger overeen dat het betalingsuitstel voor de conserverende aanslag werd voortgezet. De ontvanger legde de verlenging in een beschikking vast. Daarin was onder meer vermeld dat voor de uitleg van de bepalingen in de uitstelbeschikking de aandelen van de holding als gevolg van de fusie de plaats hebben ingenomen van de oorspronkelijke aandelen in de bv.

De man had op verscheidene gronden bezwaar tegen de conserverende aanslag. Hij stelde onder meer dat de conserverende aanslag in strijd was met de vrijheid van vestiging uit het EG-verdrag. De rechtbank stelde vast dat de man in de onderhavige procedure automatisch uitstel van betaling voor de conserverende aanslag had gekregen en ook geen zekerheden hoefde te stellen. De rechtbank toetste de voorwaarden en omstandigheden waaronder de conserverende aanslag was opgelegd aan de criteria die het Europese Hof van Justitie daarvoor had geformuleerd en stelde vast dat aan de criteria was voldaan. Daardoor was de conserverende aanslag niet in strijd met de vrijheid van vestiging uit het EG-verdrag.

De man stelde vervolgens dat de conserverende aanslag geen betrekking kon hebben op de aandelen in de holding omdat de holding na de emigratie was opgericht, waardoor Nederland geen claim mocht leggen op de aandelen in deze vennootschap.

De rechtbank merkte hierover op dat de conserverende aanslag over 2003 was opgelegd vanwege de fictieve vervreemding van de aandelen in de bv, juist vóór de emigratie op 16 juli 2003 naar België. Naar het oordeel van de rechtbank deed alles wat na deze datum met de aandelen in de bv was gebeurd, niet af aan de rechtmatigheid van de aanslag. De verdere afwikkeling van de aanslag speelde zich slechts af in de sfeer van de invordering. Om deze reden stelde de rechtbank de inspecteur al in het gelijk.

De rechtbank gaf nog een overweging ten overvloede. De rechtbank merkte op dat het bestaan van een fiscale faciliteit voor een geruisloze aandelenfusie in de inkomstenbelasting er niet aan afdoet dat de aandelenruil volgens de Invorderingswet is aan te merken als een vervreemding. Volgens de rechtbank had de ontvanger in beginsel het bedrag van de conserverende aanslag kunnen invorderen. Dat hij dat niet heeft gedaan maar het uitstel van betaling heeft voortgezet onder de voorwaarde dat de fiscale claim uit de conserverende aanslag doorschuift naar de nieuw verkregen aandelen, achtte de rechtbank niet in strijd met enige wettelijke bepaling of verdragsbepaling.