Hoe ver gaat het recht op privacy van de zieke sollicitant?

Tijdens de sollicitatieprocedure is het voor de werkgever van groot belang om vooraf te weten te komen of hij een gezonde werknemer in dienst neemt. Bij ziekte van zijn werknemers is de werkgever immers verplicht om het loon door te betalen. Aan de andere kant dient de werkgever rekening te houden met de privacy van de sollicitant. Wat mag een werkgever tijdens de sollicitatieprocedure aan de sollicitant vragen over diens gezondheid? En heeft de sollicitant een mededelingsplicht als het zijn gezondheid betreft?

Geen recht vragen te stellen, wel een medische keuring
Het antwoord op de vraag wat een werkgever over de gezondheid van de sollicitant mag vragen is kort: Tijdens het sollicitatiegesprek mag de werkgever geen enkele vraag stellen over de gezondheid van de sollicitant of over zijn ziekteverzuim in het verleden. In bepaalde situaties kan de werkgever echter wel een medische keuring verplicht stellen. Hiervoor gelden de volgende eisen:

De medische keuring mag alleen plaatsvinden als aan de functie bijzondere eisen van medische geschiktheid moeten worden gesteld. Er zijn drie categorieën bijzondere functie-eisen, te weten bijzondere functie-eisen die een (a) gezondheidsrisico meebrengen, dan wel die een (b) veiligheidsrisico meebrengen en (c) bijzondere functie-eisen die zowel een gezondheids- als een veiligheidsrisico meebrengen;

• De medische keuring mag pas plaatsvinden aan het einde van het sollicitatieproces, als de werkgever van plan is de sollicitant aan te nemen. Dit om te voorkomen dat de keuring als selectiecriterium wordt gebruikt in plaats van voor het bepalen van de specifieke medische geschiktheid voor de functie;
• De werkgever dient het voornemen om een medische keuring te laten plaatsvinden bij de werving te vermelden, vaak is dit in de vacaturetekst;
• De werkgever dient de sollicitant voorafgaand aan de keuring te informeren over:
  • de bijzondere eisen die de uitoefening van de functie meebrengt op het punt van de medische geschiktheid
  • het doel van de keuring
  • de vragen die over de gezondheid zullen worden gesteld
  • de medische onderzoeken die verricht worden
  • de rechten van de sollicitant in het kader van de keuring, met name de mogelijkheid van de sollicitant een klacht in te dienen bij een onafhankelijke klachtencommissie

Mededelingsplicht sollicitant
Het antwoord op de vraag of een sollicitant een mededelingsplicht heeft over zijn gezondheid, hangt af van de vraag of zijn gezondheidstoestand van belang is voor de functie waarnaar hij solliciteert.

De sollicitant is niet verplicht mededelingen te doen over zijn gezondheid, indien dit voor de functie waarnaar hij solliciteert niet van rechtstreeks belang is. Bijvoorbeeld een sollicitant met diabetes, die solliciteert naar de functie van administratief medewerker. Het feit dat de sollicitant diabetes heeft, belemmert hem niet de functie van administratief medewerker uit te oefenen. Hij is dan ook niet verplicht melding te maken van zijn ziekte.

De sollicitant is echter wel verplicht gegevens over zijn ziekte te vermelden, waarvan hij zelf kan weten of moet begrijpen dat deze belangrijk zijn voor de functie waar hij naar solliciteert. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als essentiële onderdelen van de functie niet door hem kunnen worden uitgevoerd als gevolg van zijn ziekte. Denk aan een sollicitant die een hernia heeft gehad en die solliciteert naar de functie van stratenmaker. Deze sollicitant weet dat zijn rugklachten het onmogelijk maken regelmatig te bukken en zware stenen te tillen.

Let op!: De zwangere sollicitante neemt een bijzondere positie in. Tijdens het sollicitatiegesprek is zij namelijk niet verplicht te antwoorden op vragen over het bestaan van een eventuele zwangerschap. Sterker nog: Indien de werkgever hier toch naar vraagt, mag de sollicitante zelfs onjuiste inlichtingen verstrekken.

Gevolgen schending mededelingsplicht
Indien de sollicitant in de sollicitatieprocedure verzwijgt dat hij een ziekte heeft, terwijl hij wist dat hij door deze ziekte de functie niet kan uitoefenen, dan kan dit voor de werkgever een geldige reden zijn de loondoorbetaling tijdens ziekte stop te zetten. Een verdergaande consequentie kan zelfs een ontslag op staande voet zijn. Een voorbeeld uit de rechtspraak is een sollicitant die tijdens het sollicitatiegesprek verzweeg dat hij leed aan astmatische bronchitis, een kwaal die hem ongeschikt maakte voor de functie van elektrisch lasser. De werkgever had deze werknemer terecht op staande voet ontslagen, aldus de rechter.

mr. Lisette Spaaij, USG Juristen