De financiële crisis en de daaraan voorafgaande reeks schandalen in het bedrijfsleven deden controle en toezicht door de overheid en toezichthoudende organen binnen ondernemingen sterk toenemen. Van een commissaris wordt nu verlangd dat hij actief toezicht houdt; hij moet zich goed laten informeren en volledig op de hoogte zijn van de gang van zaken binnen de onderneming; hij moet zich kritisch en onafhankelijk opstellen, actief meedenken en ingrijpen waar nodig is. Maar intensieve betrokkenheid brengt voor een commissaris ook risico’s mee.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Bij faillissement kunnen bestuurders van ondernemingen persoonlijk aansprakelijk worden gesteld als zij hun taak onbehoorlijk hebben vervuld. De kring van aansprakelijke personen op grond van onbehoorlijk bestuur is echter niet beperkt tot statutair bestuurders. Naast het formele bestuur kan iedereen die feitelijk het beleid van de onderneming (mede) heeft bepaald aansprakelijk zijn voor de gevolgen van het door het bestuur gevoerde beleid. Personen (ook rechtspersonen) die zich intensief met het beleid en de dagelijkse gang van zaken binnen de vennootschap bezig houden – zoals actief betrokken commissarissen – lopen dus een risico persoonlijk aansprakelijk te worden gesteld.
De vraag of iemand kwalificeert als een feitelijk beleidsbepaler dient te worden beantwoord met inachtneming van alle omstandigheden van het concrete geval. In het algemeen kan worden gezegd dat iemand een feitelijk beleidsbepaler is als hij zich dusdanig intensief met het beleid van de vennootschap heeft bemoeid dat zijn gedraging kan worden aangemerkt als ware hij een bestuurder.
De Rechtbank Rotterdam heeft zich onlangs uitgelaten over de vraag of een commissaris, die binnen de onderneming een uitgebreid takenpakket had, kon worden aangemerkt als feitelijk beleidsbepaler. Het ging in die zaak om een commissaris (tevens oprichter van de onderneming) die binnen de onderneming een belangrijke mate van invloed had; hij nam deel aan vergaderingen en interne besluitvorming, correspondeerde en was betrokken bij geschillenbeslechting met derden en vertegenwoordigde het bedrijf bij belangrijke transacties. Al deze omstandigheden tezamen maakten volgens de rechtbank dat de commissaris in kwestie heeft gehandeld als een bestuurder. De betreffende commissaris is derhalve (naast het formele bestuur van de vennootschap) aansprakelijk voor de gevolgen van het gevoerde bestuursbeleid indien wordt vastgesteld dat er sprake is geweest van onbehoorlijk bestuur.
Eén en ander betekent niet dat een commissaris bij de uitoefening van zijn toezichthoudende taak achterover kan leunen. Een commissaris heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken binnen onderneming, maar dient daarbij niet op de stoel van het bestuur te gaan zitten. Voert hij zijn taak niet goed uit, dan kan hij worden geconfronteerd met aansprakelijkheid wegens onbehoorlijk toezicht.
mr. Andre Reznitchenko, Kneppelhout & Korthals Advocaten
