De Hoge Raad heeft onlangs beslist dat een chirurg zijn in 1995 aangeschaft appartement in redelijkheid tot zijn ondernemingsvermogen kon rekenen en daar in 2006 niet meer op kon terugkomen.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
De chirurg had het appartement puur voor eigen bewoning aangeschaft omdat hij in verband met bereikbaarheidsdiensten (nacht- en weekenddiensten) verplicht was te wonen binnen een bepaalde afstand van twee ziekenhuizen waar hij zijn chirurgenpraktijk uitoefende. Zijn gezin verbleef in de hoofdwoning buiten de toegestane afstand van de twee ziekenhuizen. De chirurg rekende het appartement tot zijn ondernemingsvermogen. In 2006 staakte hij zijn praktijk en verkocht het appartement met winst. Met een beroep op de foutenleer stelde de chirurg dat het appartement vanaf de aanschaf tot het privévermogen had behoord. De verkoopwinst zou daardoor in de privésfeer (en dus onbelast) blijven.
Rechtbank Haarlem was van oordeel dat de chirurg het appartement binnen de grenzen van de redelijkheid tot zijn ondernemingsvermogen had kunnen rekenen en dat geen sprake was van een met de foutenleer te herstellen etiketteringsfout. De chirurg stelde vervolgens sprongcassatie in bij de Hoge Raad, maar dat was vergeefs.
Als een ondernemer een pand met afzonderlijk bruikbare delen (etages) verwerft, moet hij fiscaal aangeven of hij het hele pand voor de onderneming gebruikt, deels in de onderneming en deels daarbuiten gebruikt of geheel buiten de onderneming (in privé) gebruikt. Dit heet ook wel vermogensetikettering. Bij aanwending in beide sferen (dat wil zeggen bij gemengd gebruik) heeft de ondernemer binnen de grenzen van de redelijkheid de vrije keuze om het vermogensbestanddeel wel of niet tot zijn ondernemingsvermogen te rekenen. Vermogensetikettering leidt ertoe dat de voor- of nadelen die met een vermogensbestanddeel worden behaald, binnen de ondernemingssfeer zijn belast als winst en onbelast zijn binnen de privé-sfeer. De uitkomst van een vermogensetikettering wordt sterk bepaald door de feitelijke situatie en de wil van de ondernemer. Een goede handleiding hierbij vormen enkele arresten van de Hoge Raad van 13 juli 2007.
De Hoge Raad heeft onlangs uitspraak gedaan over de vraag of een chirurg een in verband met bereikbaarheidsdiensten aangeschaft appartement met toepassing van de foutenleer toch tot zijn privévermogen kon rekenen. De zaak was als volgt.
Een chirurg had in 1995 een appartement voor eigen bewoning aangeschaft, omdat hij in verband met bereikbaarheidsdiensten (nacht- en weekenddiensten) verplicht was te wonen binnen een bepaalde afstand van twee ziekenhuizen waar hij zijn chirurgenpraktijk uitoefende. Zijn gezin verbleef in de hoofdwoning buiten de toegestane afstand van de twee ziekenhuizen. De chirurg rekende het appartement tot zijn ondernemingsvermogen. In 2006 staakte hij zijn praktijk en verkocht het appartement met winst. Met een beroep op de foutenleer stelde de chirurg dat het appartement vanaf de aanschaf tot het privévermogen had behoord. De verkoopwinst zou daardoor in de privésfeer (en dus onbelast) blijven.
Rechtbank Haarlem was op basis van feiten en omstandigheden (bereikbaarheidsdiensten) van oordeel dat: het appartement mede dienstbaar was aan de onderneming; de chirurg het appartement binnen de grenzen van de redelijkheid tot zijn ondernemingsvermogen had kunnen rekenen; geen sprake was van een met de foutenleer te herstellen etiketteringsfout. De chirurg stelde vervolgens sprongcassatie in bij de Hoge Raad. Hij was van mening dat de rechtbank was uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting en dat de uitspraak onbegrijpelijk was.
De Hoge Raad wees op twee arresten uit 1969 en 1993 over vermogensetikettering van een woonhuis van de ondernemer. In het arrest uit 1969 had de Hoge Raad aangegeven dat een woonhuis van een ondernemer uit zijn aard alleen tot het privévermogen van de ondernemer kan behoren. Alleen in bijzondere omstandigheden kan dit anders zijn. Voor een tweede woning gelden dezelfde uitgangspunten. In het arrest uit 1993 had de Hoge Raad beslist dat een uitsluitend voor bewoning gebruikte woning binnen de grenzen van de redelijkheid tot het ondernemingsvermogen kan behoren, als de bewoning ervan ook dienstbaar is aan de bedrijfsuitoefening. Naar het oordeel van de Hoge Raad had de rechtbank met de in aanmerking genomen feiten en omstandigheden terecht tot het oordeel kunnen komen dat het appartement ook dienstbaar was aan de onderneming. De uitspraak van de rechtbank was niet gebaseerd op een onjuiste rechtsopvatting en was evenmin onbegrijpelijk. De Hoge Raad verklaarde daarop het beroep in cassatie ongegrond.
Opmerking
Fouten in de belastingheffing kunnen op diverse wijzen worden hersteld. Zo kan een inspecteur een navorderingsaanslag opleggen of een reeds opgelegde aanslag ambtshalve verminderen. Ook een belastingplichtige kan meewerken om een gemaakte fout ongedaan te maken door vrijwillig alsnog belasting te betalen (gewetensgeld) die onder normale omstandigheden zou zijn betaald.
Naast deze methoden kan ook op basis van de foutenleer een fout worden hersteld. De foutenleer komt in beginsel pas in beeld als de inspecteur of de belastingplichtige niet bereid is om de fout via een van die andere methoden te herstellen. Bij toepassing van de foutenleer wordt de fout in principe hersteld in het oudste jaar waarvan de belastingaanslag nog moet worden opgelegd of al wel is opgelegd maar nog niet definitief vaststaat. Stel, een ondernemer ontdekt in 1998 een fout die zijn oorzaak vindt in 1992. De aanslagen 1995, 1996 en 1997 moeten nog worden opgelegd. Op basis van de foutenleer kan de fout in 1995, het oudste ‘openstaande’ jaar, worden hersteld.
