De laatste week van april kan gerust het begin van een nieuw tijdperk genoemd worden. Of het einde van een oud tijdperk natuurlijk, het is maar net waar men de nadruk op wil leggen. Het was een week van oude en nieuwe koningen. En zoals dat meestal gaat met het gaan en komen van koningen was de dramatiek niet ver weg.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
De meest bekende advocaat van Nederland kwam ten val in wat poëtische geesten gerust een koningsdrama kunnen noemen. In Beieren en Barcelona vielen elf Catalaanse baltovenaars (met enige fantasie toch de koningen van het voetbal) ten prooi aan de nieuwe werkelijkheid in Europa waarbij Duitsland de zuidelijke landen zonder genade de duimschroeven aandraait. De daadwerkelijke troonswisseling verliep daarmee vergeleken eigenlijk nog betrekkelijk rustig, al sneuvelde het ego van een bekende liedschrijver in het wapengekletter van de strijd tussen volk en elite.
De carrière van de meest bekende advocaat van Nederland eindigde na het overtreden van de regels die zijn beroepsgroep in ere houdt, de zogenaamde gedragsregels voor de advocatuur. Voor wie geen ingewijde was in dergelijke beroepsfolklore waren het leerzame weken. Zo leerde Nederland dat advocaten studiepunten moeten halen en dat zij geen contante bedragen van boven de 15.000 euro mogen aannemen. Dergelijke eisen zijn van een zodanige importantie dat overtreding ervan kennelijk zelfs een beroepsverbod kan opleveren. Nu werkt het verschijnsel dat juridische adviezen blijkbaar betaald worden met plastic tassen vol contant geld natuurlijk behoorlijk op de verbeelding, en zal het de toch al niet bijster frisse reputatie van de advocatuur in sommige kringen dus weinig goeds hebben gedaan. Maar hoe zit het dan met de gedragsregels zelf?
Die regels, en vooral het toezicht daarop, liggen de laatste jaren namelijk behoorlijk onder het vergrootglas. Falend toezicht (zie de financiële sector) is toch een van de meer urgentere problemen waar de politiek zich dezer dagen op heeft gestort. Nu is het toezicht op de advocatuur en dus op de gedragsregels in handen van…………………precies, de advocatuur zelf. Een praktijk (zie ook de medische sector) die in het algemeen op het nodige wantrouwen kan rekenen van diegenen die niet tot de bewuste inner circle behoren. Je hoeft geen complotdenker te zijn om te zien welke nadelen verbonden zijn aan collega’s die elkaar beoordelen. Vriendjespolitiek, achterkamertjes, handjes boven het hoofd, slagers en het keuren van het eigen vlees, wij van wc-eend, nou ja u snapt hem wel.
De politiek heeft zich hierom dan ook binnen de discussie gemengd en naar alle waarschijnlijkheid zal het toezicht op de advocatuur dan ook gaan veranderen. Meer overheid en minder rechtspraak binnen eigen kring zo adviseren de rapporten. Grootste criticaster van dit geluid is, niet verrassend, de advocatuur zelf.
Veelgehoord geluid was dat de meest bekende advocaat van Nederland slachtoffer werd van een poging om de politiek te tonen dat het eigen vlees met strenge en rechtvaardige hand gekeurd wordt. Als bewijs dat het systeem werkt. Als zelfs de ongekroonde koning zijn straf niet ontloopt dan zal het toch wel meevallen met die vriendjespolitiek?
Het ‘slachtoffer’ twijfelde zelf geen seconde aan deze dubbele agenda, daarmee het vrijmetselaarssfeertje van schimmige regels, geheime beraadslagingen en onbegrijpelijk jargon nog maar eens flink oppokend. Dat en het feit dat de eigenlijke discussie zich via de Telegraaf, Boulevard en de achterkamertjes van de Orde van Advocaten voltrok zullen vrees ik allerminst geholpen hebben de buitenwacht te overtuigen van een gezond en eerlijk systeem.
Toch zijn de voordelen van het huidige model het waard om genoemd te worden. De advocatuur is een complexe wereld. Inzicht, kennis en ervaring in die wereld zijn een groot goed voor een toezichthouder, evenals gezamenlijke verantwoordelijkheid en korte lijnen. Maar bovenal is de advocatuur én het toezicht daarop gevormd door de rol van de advocaat als onafhankelijke partij. Onafhankelijk ook van de overheid; de advocaat moet burgers immers kunnen bijstaan die de overheid als tegenstander treffen. De overheid die zich invloed over de advocatuur probeert te verschaffen vindt daarom al snel een protesterende Orde op haar weg.
Het gevaar van de doofpot en de eis van onafhankelijkheid, het lijken twee zijden van dezelfde medaille. Het toezicht op de advocatuur zal vanwege deze spagaat dus wel een heikel punt blijven, ook al lijken veranderingen in het systeem een kwestie van tijd. Maar hoe deze discussie ook zal verlopen, ook in dat tijdperk blijft er voldoende ruimte voor koningen.
De koning is dood, leve de koning!
