De aflevering van Justitiële verkenningen van september 2005 richt de aandacht op het verschijnsel dat er in Nederland steeds meer wordt gestraft buiten de rechter om. Enerzijds gaat het om bestuursorganen die boetes uitdelen.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Circa zestig wetten kennen in 2005 al de mogelijkheid van een bestuurlijke boete als afdoeningsvorm. Maar ook langs een andere weg wordt geprobeerd de inschakeling van de rechter te vermijden, namelijk door het Openbaar Ministerie – onder beperkingen en voorwaarden – een zelfstandige sanctiebevoegdheid te geven. Begin 2005 ging de Tweede Kamer akkoord met het wetsvoorstel O.M.-afdoening. De verschillen met de al veel langer bestaande transactiebevoegdheid van het O.M. worden in dit nummer belicht. Ook de mogelijke gevolgen van de invoering van de O.M.-afdoening voor de rechtsbescherming, de openbaarheid en de machtspositie van het O.M. en de politie komen in dit nummer aan bod.
Daarnaast is er veel aandacht voor ‘het straffende gemeentebestuur’, ofwel de wetsvoorstellen bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte en bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen. Gemeentebesturen krijgen – als zij dat wensen – de bevoegdheid verleend boetes op te leggen voor overtredingen van de Algemene Plaatselijke Verordening en voor parkeer- en andere lichte verkeersovertredingen. Hiermee zou een betere naleving van regels moeten worden bereikt. Maar er is nogal wat kritiek op deze voorstellen. Steeds meer instanties bemoeien zich met de handhaving. Nog afgezien van juridisch-technische problemen dreigt een zeer onoverzichtelijke situatie te onstaan voor de burger, met als gevolg dat de rechtsbescherming onder druk komt te staan.
Volgens de redactie van het juridische tijdschrift zou het kortzichtig zijn deze wettelijke ingrepen louter te zien als maatregelen ter bevordering van een grotere efficiëntie in de rechtspleging. De veranderingen worden namelijk niet voor niets doorgevoerd in een tijd waarin de roep om striktere handhaving en strengere straffen luid klinkt. Verscheidene auteurs wijzen erop dat naleving van regels ook op andere manieren kan worden bevorderd en dat er grenzen zijn aan hetgeen met handhaving en boetes te bereiken valt.
Justitiële verkenningen 2005/6:
J. Terpstra en T. Havinga (2005), Gemeenten, boetes en kleine ergernissen, Justitiële verkenningen 2005/06
J. van der Pal en H.M.G. Slangen (2005), Reikwijdte bestuurlijke boete is te beperkt, Justitiële verkenningen 2005/06
A.C. Berghuis (2005), De bestuurlijke boete en het verlangen naar handhaving, Justitiële verkenningen 2005/06
A.G. Mein (2005), Wet bestuurlijke boete: recht doen aan gemeentelijke autonomie, Justitiële verkenningen 2005/06
B.A.M. van Stokkom (2005), Zero tolerance in de praktijk; handhaving van de ‘kleine norm’ door politie of boa’s, Justitiële verkenningen 2005/06
F.C.M.A. Michiels (2005), De bestuurlijke boete als remedie tegen handhavingstekorten, Justitiële verkenningen 2005/06
M.D. van Ewijk en E. Niemeijer (2005), Bestuurlijke boetes: extra werk voor de rechtspraak?, Justitiële verkenningen 2005/06
A.R. Hartmann (2005), Strafbeschikking en bestuurlijke boete: wildgroei in de handhaving?, Justitiële verkenningen 2005/06
M. Malsch (2005), Geregisseerde openbaarheid; het O.M. en de zichtbaarheid van transacties, Justitiële verkenningen 2005/06
J.F. Nijboer (2005), Plea bargain en O.M.-afdoening als functionele equivalenten?, Justitiële verkenningen 2005/06
J. de Ridder (2005), Boekrecensie over het rapport ‘Handhaven en gedogen’ van de Algemene Rekenkamer, Justitiële verkenningen 2005/06
