Een hogere eigen bijdrage heeft relatief weinig effect op het gebruik van gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit blijkt uit het onderzoek Advocaat met korting. Een analyse van de prijsgevoeligheid van de rechtsbijstand van Sociaal en Cultureel Planbureau welke op verzoek van de Raad voor de Rechtsbijstand verricht is.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Enkele conlusies van het rapport
- Tussen 1995 en 2003 steeg het aantal huishoudens met tenminste één rechtsprobleem met 30% tot ruim 2,1 miljoen huishoudens. De belangrijkste problemen betroffen een geschil over arbeid of uitkering.
- In 40% van de gevallen (850.000) werd daadwerkelijk rechtsbijstand ingeroepen.
- In ruim 40% van de zaken betekende rechtsbijstand de inschakeling van een advocaat.
- Van een advocaat wordt vooral gebruik gemaakt bij relatie- en familiezaken.
- Van de 12.500 ingeschreven advocaten behandelt ongeveer de helft (ook) gesubsidieerde zaken.
- Het aantal gesubsidieerde zaken waarin een advocaat optrad steeg van bijna 300.000 in 2000 tot bijna 350.000 in 2004.
- De kosten van de gesubsidieerde rechtsbijstand stegen van 180 miljoen euro in 1995 tot 360 miljoen in 2003. Rond de 7% ( 21 miljoen in 2003) van deze kosten werden gedekt door eigen bijdragen.
(Voor de modelmatige berekeningen is gebruikt gemaakt van cijfers uit 2003.)
Advocaat vooral ingezet bij relatie- en familiezaken
De in 1994 ingevoerde Wet op de rechtsbijstand schept de mogelijkheid van door de overheid gesubsidieerde rechtsbijstand voor hen die over onvoldoende financiële middelen beschikken om deze rechtshulp zelf te bekostigen. In de periode 1995-2003 is het aantal huishoudens met tenminste één rechtsprobleem gestegen met 30% tot ruim 2,1 miljoen huishoudens. De belangrijkste problemen betreffen een geschil over arbeid of uitkering, gevolgd door een geschil over levering van goederen of diensten en een geschil met een overheidsinstantie. In 2003 werd in 40% van de gevallen ( 850.000 huishoudens) daadwerkelijk rechtsbijstand ingeroepen. In ruim 40% van de zaken kwam dat neer op het gebruik van een advocaat, in 24% van de zaken liep dit via een vereniging of bond voor rechtsbijstand, in 20% van de zaken via een bureau voor rechtshulp of een wets/rechtswinkel (was 27% in 1995) en in een groeiend aantal zaken (van 10% in 1995 naar ruim 16% in 2003) liep dit via een verzekeringsinstelling. Van een advocaat wordt vooral gebruik gemaakt bij relatie- en familiezaken. Dit laatste vloeit onder meer voort uit de verplichting om bij echtscheidingszaken gebruik te maken van een advocaat.
Kosten gesubsidieerde rechtsbijstand tussen 1995 en 2003 verdubbeld
Van de ruim 12.500 ingeschreven advocaten in Nederland behandelt ongeveer de helft (ook) gesubsidieerde zaken. Het aantal gesubsidieerde zaken waarin een advocaat optrad steeg van bijna 300.000 in 2000 tot bijna 350.000 in 2004. In diezelfde periode steeg het aantal rechtsbijstandverzekeringen van 975.000 in 2000 tot 1.350.000 in 2004. De kosten van de gesubsidieerde rechtsbijstand stegen van 180 miljoen euro in 1995 tot 360 miljoen in 2003. Rond de 6% ( 21 miljoen in 2003) van deze kosten werden gedekt door eigen bijdragen.
Hogere eigen bijdrage heeft relatief weinig effect op gebruik
In 2004 werden de eigen bijdragen voor de gesubsidieerde advocaat met 35% verhoogd, terwijl ook de griffierechten met 15% werden vermeerderd. Op grond van modelberekeningen en met cijfers van 2003 is bezien of deze maatregelen van invloed kunnen zijn op het gebruik dat van deze voorziening wordt gemaakt. Op grond van de berekeningen (en vergelijkingen met berekeningen voor de jaren 1987 en 1991) kan geconcludeerd worden dat de verhogingen een licht negatief effect kunnen hebben op het gebruik van de gesubsidieerde advocaat, maar dat dit een gering effect betreft dat in de loop der tijd lijkt af te nemen. Een belangrijke verklaring hiervoor is waarschijnlijk het toegenomen gebruik van rechtsbijstandverzekeringen.
A. van der Torre, Advocaat met korting. Een analyse van de prijsgevoeligheid van de rechtsbijstand, Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, november 2005
A. van der Torre, Advocaat met korting. Een analyse van de prijsgevoeligheid van de rechtsbijstand, Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, november 2005 (bijlagen)
Wet op de rechtsbijstand, wetten.overheid.nl