Op 20 juni 2008 is het ‘Forum humane tenuitvoerlegging levenslange gevangenisstraf’ opgericht (kortweg: het Forum Levenslang). Het bestaat uit juristen, medici, gedragswetenschappers en pastoraal werkers, allen betrokken bij de strafrechtstoepassing in Nederland. Het Forum zet zich in voor een meer humane tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf. Het gaat daarbij zowel om het voorkomen van detentieschade als het bieden van een perspectief op invrijheidstelling.

De aanleiding voor de oprichting van dit Forum was de forse stijging van het aantal opleggingen van levenslange gevangenisstraf én de wijziging van het beleid rond de tenuitvoerlegging van deze gevangenisstraf. Door die wijziging veranderde de levenslange straf van een straf die kon eindigen met een voorwaardelijke invrijheidstelling indien dat uit oogpunt van veiligheid mogelijk was, in een straf die – in de ogen van latere bewindslieden – in beginsel daadwerkelijk levenslang zou moeten duren. Zo was het onder het ‘oude’ beleid de gewoonte om na vijftien, later zelfs na tien jaar, de noodzaak tot voortzetting van de straf ambtshalve te heroverwegen en een detentiepad uit te stippelen waarvan voorbereiding op eventuele terugkeer in de samenleving onderdeel uitmaakte. Op dit moment verblijven de langst gestraften al ruim 30 jaar in detentie zonder dat hen een vergelijkbaar uitzicht wordt geboden.

De nieuwe koers roept vele vragen op, vragen van feitelijke, juridische, medische en levensbeschouwelijke aard. Het Forum Levenslang probeert op die vragen antwoord te geven.