Het kabinet moet, zo stelt Actal, er voor zorgen dat het roer omgaat. Het merkbaar verminderen van regeldruk loopt gevaar, omdat het kabinet te veel laat liggen. In die conclusie staat Actal niet alleen. Ook de Tweede Kamer maakte op 21 mei jl. duidelijk weinig vertrouwen te hebben in de daadkracht van de ploeg van Balkenende IV. Ondanks het appél van de minister president om onze zegeningen te tellen. De realiteit maakt duidelijk dat conventionele wijsheden in de weg staan aan werkelijke vermindering van regeldruk.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Minder regels, meer lasten
Laten we beginnen met twee belangrijke constateringen van Actal. Allereerst stelt Actal vast dat de beproefde methode om tot vermindering van regeldruk te komen onvoldoende wordt benut. Dat hangt samen met de onduidelijke politieke coördinatie. Belangrijker nog is de constatering, die door de minister president weersproken noch weerlegt is, dat het aan de noodzakelijk politieke discipline ontbreekt om daadwerkelijk regeldruk te verminderen én te voorkomen. Actal meent ten onrechte dat het formuleren van harde reductiedoelstellingen zal leiden tot die noodzakelijke discipline.
De praktijk is namelijk weerbarstig en cijfers zijn geduldig en zo valt op te maken uit de beschouwingen door de Algemene Rekenkamer op verschillende wijze uit te leggen. Toch is het al vele jaren mogelijk om op eenvoudige wijze vast te stellen of de politieke keuze voor regelgeving als beleidsinstrument bijdraagt aan het oplossen van een maatschappelijk vraagstuk en wat de nadelige effecten van die politieke keuze zijn. Die mogelijkheden ten spijt worden Actal en andere belangrijke adviesorganen van de regering geconfronteerd met voorstellen voor regelgeving waarvan op voorhand vast staat dat deze onvoldoende uitvoerbaar zijn.
In het verlengde daarvan niet worden nageleefd en bovendien verzekerd zijn van gering toezicht en nauwelijks handhaving. Op die voorstellen van regelgeving richt zich de tweede constatering van Actal; Objectieve adviezen van colleges zoals Actal worden door regering en parlement (de Nederlandse wetgever) in de wind geslagen. Het gevolg is dat regels in absolute aantallen worden verminderd, maar de lastendruk nominaal stijgt. En die feitelijke constatering heeft niets te maken met mijn zelfbeeld over Nederland.
Conventionele wijsheid
Premier Balkenende legt de bal terug. Hij vindt dat Nederland een veel te negatief zelfbeeld heeft. Hij presenteert de resultaten van het beleid van zijn kabinet over het vorig jaar en wil ons krampachtig doen geloven dat het goed gaat met ons land. De aanval is de beste verdediging moet hij hebben gedacht. Wij, Nederlanders, kunnen niet rekenen, hebben een slecht geheugen en zijn pessimistisch van nature. Niets is minder waar! Nederland lijkt het vertrouwen in dit kabinet te hebben verloren. Als we de media mogen geloven.
Het ligt genuanceerder. De eerlijkheid gebied te zeggen dat ons werkelijke probleem van een andere orde is. Wanneer wij de moeite nemen om ons te verdiepen in de bijdragen van de Tweede Kamer over het afgelopen jaar, moeten we concluderen dat daar de kiem ligt van de toename van regeldruk. Bij het minste of geringste klinkt daar de roep om regels. En als medewetgever is de Tweede Kamer in belangrijke mate verantwoordelijk voor onuitvoerbare en niet te handhaven regels.
Tegelijkertijd is het kabinet, een uitzondering daar gelaten, niet mans genoeg om daar tegen in het geweer te komen. Op zoek naar maximale politieke acceptatie gaat het mee met de politieke kronkels van een Tweede Kamer die op drift is. Het kabinet presenteert oplossingen die kunnen rekenen op maximale politieke acceptatie in plaats van maximaal rendement.
De kloof tussen volk en vertegenwoordiging
Er is geen kloof tussen de overheid en de burgers. Er is een kloof tussen onze volksvertegenwoordigers en de mensen in ons land. Ook al wordt met behulp van moderne mediatechnieken (SP & PVV) de indruk gewekt dat politici dicht bij de werkelijkheid staan. Dicht bij huis zien we dat met name gemeente al het mogelijke doen, met de nadruk op dat laatste, om het u en mij zo gemakkelijk mogelijk te maken. En dat terwijl steeds meer ontembare problemen over de schutting worden gegooid.
Gemeenten staan dicht bij bedrijven, instellingen en burgers. Maar moeten wel het vuile werk opknappen van politici. Niet van de rijksoverheid of de provincies, die komen namelijk ook om in het vuile werk. Laten we onze aandacht eens richten op de bron van onze problemen: de “volks” vertegenwoordiging. Dan zal snel blijken hoe gezond verstand en een pragmatische insteek bijdragen aan minder regeldruk.
mr. Max Hübner, directeur Legal bij UJG
