Op 12 april jl. heeft de Eerste Kamer de Wet Aanpassing Wettelijke Gemeenschap van Goederen aangenomen. De wet treedt zeer waarschijnlijk op 1 januari 2012 in werking. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in het huwelijksvermogensrecht op basis van deze van deze wet? Deze wet wijzigt de huidige wetgeving op onder andere drie belangrijke punten.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
1. Ontbinding gemeenschap wordt vervroegd
Voor de verdeling van het vermogen bij echtscheiding is het van belang om te weten welke goederen in de gemeenschap vallen. Volgens de wet is de peildatum hiervoor de datum van de ontbinding van het huwelijk. De ontbinding van de gemeenschap vindt volgens de huidige wetgeving pas plaats wanneer de echtscheidingsbeschikking van de rechtbank is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Dit kan betekenen dat, wanneer één van de partijen voor de inschrijving van de echtscheidingsbeschikking nog een erfenis zonder uitsluitingsclausule verkrijgt (in een uitsluitingsclausule kan een erflater bepalen dat de erfenis niet in de gemeenschap van goederen terecht mag komen), de bijna ex-echtgenoot nog zou mogen delen in deze erfenis.
Aan dergelijke problematiek heeft de nieuwe wet een einde gemaakt. Als het moment van ontbinding van het huwelijk geldt straks moment van indiening van het verzoekschrift tot echtscheiding.
2. Wijziging huwelijksvoorwaarden mogelijk zonder rechterlijke toetsing
In het huidige recht moet een wijziging van het huwelijksvermogensregime ter goedkeuring worden voorgelegd aan de rechtbank. Straks is dit niet meer nodig. U kunt dan tijdens het huwelijk bijvoorbeeld de gemeenschap van goederen wijzigen in huwelijksvoorwaarden, zonder hiervoor vooraf rechterlijke goedkeuring te moeten vragen.
Het vereiste van rechterlijke goedkeuring is bedoeld om schuldeisers te beschermen. Een wijziging van gemeenschap van goederen naar huwelijksvoorwaarden leidt er in het huidige recht namelijk toe dat schuldeisers niet beide echtgenoten meer voor 100% aansprakelijk kunnen stellen voor gemeenschapsschulden.
In het nieuwe artikel 1: 102 BW is opgenomen dat echtgenoten die tijdens hun huwelijk overstappen van gemeenschap van goederen naar huwelijksvoorwaarden met uitsluiting van iedere gemeenschap, zich hoofdelijk aansprakelijk stellen voor alle gemeenschapsschulden die er op het moment van wijziging aanwezig zijn. Daardoor is de rechterlijke goedkeuring overbodig geworden.
Het zal hierdoor voor echtgenoten eenvoudiger en minder kostbaar worden om het huwelijksvermogensregime aan te passen aan eventuele gewijzigde omstandigheden.
3. Vergoedingsrechten
Stel dat u in 1990 samen met uw echtgenoot waarmee u in gemeenschap van goederen bent gehuwd een huis heeft gekocht voor een bedrag van € 500.000,–. U heeft hiervoor € 100.000,– eigen geld aangewend, verkregen uit een erfenis onder uitsluitingsclausule. Daarnaast heeft u samen een hypotheek afgesloten voor het resterende bedrag van € 400.000,–.
Na 20 jaar gaat u scheiden. Uw woning blijkt nu € 1.000.000,– waard te zijn. Krijgt u nu slechts uw € 100.000,– vergoed? Of ook de meerwaarde in verhouding met de waardestijging van de woning?
Volgens het huidige recht heeft u slechts recht op nominale teruggave van uw investering van € 100.000,- waarna het restant van de overwaarde
[(€ 1.000.000 minus € 100.000 investering =) € 900.000 minus € 400.000 hypotheek = € 500.000 overwaarde] moet worden verdeeld.
U krijgt dus € 100.000,– + € 250.000,– = € 350.000,–.
In de nieuwe wet is de zogenaamde “beleggingsleer” in de wet opgenomen. Dit betekent dat u dan niet alleen recht heeft op teruggave van het geïnvesteerde bedrag, maar ook op het rendement dat deze investering teweeg heeft gebracht, in dit geval dus de waardestijging van de woning. Dit leidt tot de volgende rekensom:
investering/ aanschafwaarde woning x nieuwe waarde woning,
dus € 100.000,– / € 500.000,– x € 1.000.000,– = € 200.000,–.
Hierna wordt het restant van de overwaarde [(€ 1.000.000 minus € 200.000 investering =) € 800.000 minus € 400.000 hypotheek =
€ 400.000 overwaarde)] verdeeld.
U krijgt dus € 200.000,– + € 200.000,– = € 400.000,–.
Gemiste kans
Nederland is op dit moment één van de weinige landen ter wereld waar door het aangaan van een huwelijk een algehele gemeenschap van goederen ontstaat. Het oorspronkelijke idee van het wetsvoorstel was dat ook in Nederland een beperktere gemeenschap van goederen geïntroduceerd zou worden en dat de algehele gemeenschap van goederen hiermee zou worden verlaten. De gemeenschap van goederen zou door het oorspronkelijke wetsvoorstel worden beperkt tot de goederen die de echtgenoten tijdens het huwelijk zouden verkrijgen en de schulden die tijdens het huwelijk zouden ontstaan. Het voorhuwelijks vermogen en eventuele verkrijgingen krachtens erfenissen of schenkingen zouden hierdoor privé blijven en buiten de gemeenschap vallen. Dit onderdeel van het wetsvoorstel heeft het echter niet gered, waardoor de nu bestaande alles omvattende gemeenschap van goederen in stand is gebleven, ondanks geluiden dat dit niet meer aansluit bij diverse maatschappelijke ontwikkelingen.
mr. Karlijn Bouwens, Van Benthem & Keulen N.V.
