Het enquêterecht is een middel om openheid te verkrijgen over het beleid van een vennootschap. Dit middel kan ingezet worden wanneer er gegronde redenen zijn om aan een juist beleid te twijfelen. Indien er sprake is van gegronde redenen kan de Ondernemingskamer, na een verzoek van een gerechtigde, een onderzoek in laten stellen naar het beleid en de gang van zaken binnen een vennootschap. Op basis van dat onderzoek kan zij desgewenst voorzieningen treffen.
Prijs vergelijk ADSL, kabel, glasvezel aanbieders en bespaar geld door over te stappen!
Het wetsvoorstel tot herziening van het enquêterecht is op 12 juni 2012 aangenomen. Naar verwachting treedt de herziene wet op 1 januari 2013 inwerking. In deze nieuwsbrief zullen de belangrijkste wijzigingen van de herziene wet kort besproken worden.
De wijzigingen op hoofdlijnen
– Toegangscriteria tot enquêteprocedures van “grote” Nederlandse kapitaalvennootschappen worden aangescherpt: de aandeelhouders van deze kapitaalvennootschappen (geplaatst kapitaal van meer dan 22,5 miljoen euro) moeten over een groter aandelenbelang beschikken om een enquêteverzoek in te mogen dienen
– De rechtspersoon en, ingeval van faillissement van de rechtspersoon, de curator krijgen het recht om zelf een enquêteprocedure te initiëren
De regeling inzake onmiddellijke voorzieningen wordt aangepast
– Het aansprakelijkheidsrisico van de onderzoekers wordt beperkt en de kostenregeling aangaande de onderzoekers en de tijdelijk aangestelde bestuurders en commissarissen wordt aangepast
Aanscherping toegangscriteria tot enquêteprocedures
In de herziene wet wordt, in tegenstelling tot de huidige wetgeving, een onderscheid gemaakt tussen kleine en grote BV’s en NV’s. De grens is door de wetgever gelegd bij een geplaatst kapitaal van 22,5 miljoen euro. Indien het geplaatste kapitaal groter is dan 22,5 miljoen euro spreekt men van een grote kapitaalvennootschap. Vanzelfsprekend wordt van een kleine kapitaalvennootschap gesproken indien het geplaatste kapitaal lager is dan 22,5 miljoen euro. Voor aandeelhouders van een kleine kapitaalvennootschap verandert er niets ten opzichte van de huidige wet. Één of meer houders van aandelen of certificaten van aandelen, die alleen of gezamenlijk ten minste een tiende (10%) van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen zijn bevoegd tot het indienen van een enquêteverzoek. Daarnaast zijn ook de rechthebbenden op een bedrag van aandelen of certificaten daarvan tot een nominale waarde van 225 duizend euro of zoveel minder als de statuten bepalen bevoegd.
Voor aandeelhouders van een grote kapitaalvennootschap gaan, met de inwerkingtreding van de herziene wet, zwaardere toegangseisen gelden. Bij een grote kapitaalvennootschap kunnen één of meer aandeelhouders of certificaathouders die alleen of gezamenlijk ten minste een honderdste gedeelte (1%) van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen een verzoek tot een enquêteprocedure indienen. Met betrekking tot beursvennootschappen, moeten de aandeelhouders of certificaathouders ten minste een waarde vertegenwoordigen van 20 miljoen euro volgens de slotkoers op de laatste handelsdag om een verzoek in te kunnen dienen (of zoveel minder als de statuten bepalen).
Initiëren van een enquêteprocedure door de rechtspersoon of, ingeval van faillissement, de curator
Na de inwerkingtreding van de herziene wet kan ook de rechtspersoon een enquêteprocedure starten. Namens de rechtspersoon kan het bestuur, de raad van commissarissen of een ander toezichthoudend orgaan een verzoekschrift tot enquête indienen. Het effect hiervan is dat het bestuur of de raad van commissarissen bijvoorbeeld de besluitvorming van de algemene vergadering van aandeelhouders kan laten toetsen door de Ondernemingskamer. In de herziene wet is ook een mogelijkheid opgenomen om het gedrag van individuele aandeelhouders aan de Ondernemingskamer voor te leggen. In het laatste geval moet er wel sprake zijn van gegronde redenen om aan een juiste gang van zaken te twijfelen.
Ingeval van faillissement van de rechtspersoon kan de curator een enquêteprocedure starten. Volgens de memorie van toelichting is de achterliggende gedachte dat ook de curator er belang bij kan hebben dat wordt vastgesteld of voorafgaand aan het faillissement wanbeleid heeft plaatst gevonden. De bevoegdheid van de curator laat de bevoegdheid van het bestuur wel onverlet.
Aanpassing van de regeling onmiddellijke voorzieningen
Onmiddellijke voorzieningen kunnen slechts worden opgelegd als de toestand van de rechtspersoon of het belang van het onderzoek dat vereist. In de herziene wet is dit middel door de wetgever beperkt. Ingeval er nog geen onderzoek is ingelast, wordt een onmiddellijke voorziening slechts getroffen indien er naar het voorlopig oordeel van de Ondernemingskamer gegronde redenen zijn om aan een juist beleid of juiste gang van zaken te twijfelen. De Ondernemingskamer beslist daarna binnen een redelijke termijn op het verzoek.
Beperking aansprakelijkheidsrisico’s en aanpassing kostenregeling
Met de inwerkingtreding van de herziene wet wordt de onderzoeker niet aansprakelijk voor de door hem verrichte werkzaamheden tenzij hij, met betrekking tot zijn in het verslag neergelegde bevindingen of met betrekking tot het onderzoek, grove fouten heeft gemaakt. Hierbij moet gedacht worden aan opzet of daaraan grenzende roekeloosheid.
Daarnaast hoeft de onderzoeker die door de Ondernemingskamer is aangesteld niet zelf de kosten van verweer in een aansprakelijkheidsprocedure te dragen. Deze kosten komen voor rekening van de rechtspersoon. Dit geldt ook voor personen die door de Ondernemingskamer worden aangesteld als tijdelijke bestuurder of commissaris alsmede beheerder van aandelen van de rechtspersoon. De Ondernemingskamer kan namelijk bepalen dat de rechtspersoon de redelijke en in redelijkheid gemaakte kosten van verweer op zich neemt.
